Verborgen propaganda? Hoe de Parijse obelisk farao Ramses II mogelijk verheerlijkt

Duizenden jaren geleden, in de tijd van de Egyptische farao’s, werd er al gebruikgemaakt van propaganda. Een egyptoloog zegt inscripties gevonden te hebben op een Egyptische obelisk die de farao Ramesses II de hemel in prijzen.

Propaganda is niet alleen een veelvoorkomend fenomeen van de afgelopen 100 jaar, maar werd ook in de oudheid toegepast om het volk te manipuleren. Keizers, koningen en zelfs farao’s propageerden: nu blijkt zelfs dat de 3300 jaar oude, Egyptische obelisk die in Parijs staat mogelijk een reeks hiërogliefen bevat die de farao Ramesses II prijzen en zeggen dat hij goddelijk was gekozen door de goden.

Jean-Guillaume Olette-Pelletier, een egyptoloog van het Institut Catholique de Paris, kreeg in 2021 toestemming om de obelisk in meer detail te bestuderen. Tijdens zijn onderzoek vond hij boodschappen die volgens hem alleen door bepaalde mensen onder bepaalde omstandigheden zouden zijn opgemerkt.

Olette-Pelletier merkte bijvoorbeeld op dat toen de obelisk werd gebouwd, de westkant van het artefact naar de rivier de Nijl was gericht. De mensen die per boot over de rivier voeren, hadden volgens hem een goed zicht op een reeks inscripties en afbeeldingen in de buurt van de top van de 23 meter hoge obelisk. De gravures en reliëfs die ze konden zien luiden dat Ramesses II uitverkoren was door de goden, dat hij van goddelijke essentie was en daarom het recht had om Egypte te regeren. Een andere egyptoloog, Filip Taterka, denkt hier echter anders over. Volgens hem konden de mensen de inscripties niet zien vanaf de Nijl vanwege de grote afstand.

De egyptoloog merkte daarnaast op dat het Opet festival, een jaarlijks evenement ter ere van Amun, de adel ertoe aanzette om per boot naar de Egyptische stad Luxor te komen. Deze hoogwaardige reizigers zouden een goed zicht hebben gehad op deze inscripties die hielpen om de politieke macht van de farao te versterken. "Het was propaganda gericht op de zeer hoge intellectuele elite", zegt Olette-Pelletier.

De ruim 3300 jaar oude obelisk werd in opdracht van farao Ramesses II (ca. 1279-1213 v.Chr.) aan de Luxortempel toegevoegd, kort na het begin van zijn regering. Bijna drieduizend jaar later, in 1830, schonk de Ottomaanse sultan, destijds heerser over Egypte, de monumentale zuil aan Frankrijk. Sindsdien siert hij de Place de la Concorde in het hart van Parijs.

Olette-Pelletier denkt dat er nog andere verborgen boodschappen op de obelisk zijn. Hij zag bijvoorbeeld op dat er twee rijen hiërogliefen zijn die, afhankelijk van de richting waarin ze worden gelezen, verschillende boodschappen kunnen geven. De twee verschillende boodschappen zijn: de volledige troonnaam van Ramesses II of zeggen dat hij het eeuwige leven had. Zijn bevindingen worden gepubliceerd in het tijdschrift Égypte Nilotique et Méditerranéenne (ENiM).