Litouwen sluit vliegvelden om smokkelballonnen uit Belarus

Luchtverkeer stilgelegd door weerballonnen in Litouws luchtruim

Litouwen was gedwongen om twee van zijn belangrijkste internationale vliegvelden te sluiten nadat tientallen weerballonnen met smokkelsigaretten het luchtruim van het land binnendreven vanuit buurland Belarus. De ongekende sluiting trof Vilnius International Airport en Kaunas Airport, verstoorde duizenden passagiers en benadrukte de groeiende spanningen tussen de twee landen.

Het incident markeert de derde keer deze maand dat smokkelballonnen Litouws grondgebied zijn binnengedrongen, waarbij autoriteiten dit omschrijven als de meest intense golf van dergelijke incidenten dit jaar. 'Dit gaat niet langer alleen over smokkel - het gaat over nationale veiligheid en de integriteit van ons luchtruim,' zei een hoge Litouwse grensfunctionaris die anoniem wilde blijven.

Massale verstoring van luchtverkeer

Vilnius Airport, dat slechts 30 kilometer van de Wit-Russische grens ligt, schortte de operaties op van ongeveer 22:00 lokale tijd op dinsdag tot 06:30 woensdagochtend. De sluiting trof ongeveer 30 vluchten en meer dan 4.000 passagiers, waarbij 14 binnenkomende vluchten werden omgeleid naar alternatieve vliegvelden en 10 vluchten volledig werden geannuleerd. Kaunas Airport, ongeveer 100 kilometer van Vilnius, kreeg te maken met vergelijkbare verstoringen.

'We moesten het moeilijke besluit nemen om de vliegvelden te sluiten om de veiligheid van passagiers te garanderen,' legde luchthavenspreker Giedrius Kvedaras uit. 'Deze ballonnen vormen een serieus risico voor vliegtuigoperaties, en we kunnen geen risico's nemen als het gaat om luchtvaartveiligheid.'

Smokkeloperatie blootgelegd

Litouwse autoriteiten onderschepten 12 weerballonnen tijdens het incident en hielden vier verdachten aan die verbonden waren met de smokkeloperatie. Ambtenaren vonden ongeveer 7.000 pakjes smokkelsigaretten met een geschatte straatwaarde van meer dan €50.000. De ballonnen werden gelanceerd vanaf meerdere locaties in Belarus in wat een gecoördineerde operatie lijkt te zijn.

Volgens Litouwse Nationale Radio en Televisie is deze smokkelmethode steeds gebruikelijker geworden, met 544 ballonnen die dit jaar tot nu toe Litouwen zijn binnengedrongen vanuit Belarus en 966 vorig jaar. Smokkelaars geven de voorkeur aan weerballonnen omdat ze goedkoper en moeilijker te detecteren zijn dan drones.

Overheidsreactie en grensafsluitingen

Als reactie op het incident sloot de Litouwse regering twee grensovergangen met Belarus tot 12:00 uur op zondag. Premier Inga Ruginiene kondigde aan dat de Nationale Veiligheidscommissie volgende week zal vergaderen om aanvullende maatregelen te bespreken. 'We zullen geen concessies doen aan Belarus,' verklaarde Ruginiene vastberaden. 'Als dergelijke grensoverschrijdingen door ballonnen zich herhalen, zullen we onmiddellijk onze grens met Belarus sluiten.'

De premier benadrukte dat de regering strengere straffen voor smokkel en technische oplossingen voorbereidt om SIM-kaarten die met de ballonnen worden gebruikt te blokkeren. 'Deze maatregelen zullen pijnlijk zijn voor de smokkelaars en voor het Loekasjenko-regime dat hen laat floreren,' voegde ze eraan toe, verwijzend naar Wit-Russisch president Alexander Loekasjenko.

Regionale spanningen escaleren

De ballonincidenten vinden plaats tegen een achtergrond van toenemende regionale spanningen. Zoals gerapporteerd door Al Jazeera, volgt dit incident op recente Russische militaire vliegtuigen die het Litouwse luchtruim binnendrongen, wat Litouwen veroordeelde als een 'flagrante schending van het internationaal recht'. Deze gebeurtenissen hebben zorgen gewekt dat Rusland de defensieve capaciteiten van de NAVO in de Baltische regio aan het testen is.

De relatie tussen Litouwen en Belarus is gespannen sinds de Wit-Russische presidentsverkiezingen van 2020 en de daaropvolgende onderdrukking van oppositiefiguren. Veel Wit-Russische oppositieleiders, waaronder Sviatlana Tsikhanouskaya, hebben hun toevlucht gevonden in Vilnius, wat de bilaterale betrekkingen verder compliceert.

Terwijl Litouwen worstelt met deze onconventionele veiligheidsdreiging, onderzoeken autoriteiten nieuwe detectietechnologieën en coördinatie met NAVO-bondgenoten om toekomstige verstoringen van kritieke infrastructuur te voorkomen en de veiligheid van het Europese luchtruim te handhaven.