EU keurt €90 miljard lening voor Oekraïne goed na bevroren tegoeden-plan

Historisch EU-akkoord biedt vitale steun voor Oekraïne

In een baanbrekende beslissing tijdens nachtelijke onderhandelingen in Brussel hebben EU-leiders een enorme lening van €90 miljard goedgekeurd voor Oekraïne om de begrotingsbehoeften voor 2026-2027 te dekken. Het akkoord vertegenwoordigt een significante verschuiving van eerdere plannen om bevroren Russische tegoeden te gebruiken en toont Europa's voortdurende steun aan Oekraïne tijdens de Russische invasie.

Zelensky dankbaar voor 'aanzienlijke steun'

Oekraïens president Volodymyr Zelensky toonde zich dankbaar voor het financiële pakket en zei op sociale media: 'Dit is aanzienlijke steun die de weerbaarheid van Oekraïne echt versterkt. Dank voor het resultaat en de eensgezindheid. Samen verdedigen we de toekomst van ons continent.' De Oekraïense leider benadrukte het belang van het akkoord nu zijn land een verwacht begrotingstekort van €135 miljard de komende twee jaar tegemoet ziet.

Van bevroren tegoeden naar gezamenlijke lening

Het oorspronkelijke plan, voorgesteld door Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, betrof het gebruik van ongeveer €200 miljard aan bevroren tegoeden van de Russische centrale bank die vooral in België worden bewaard. Deze aanpak stuitte echter op grote weerstand van België, dat juridische gevolgen en mogelijke Russische vergeldingsmaatregelen vreesde tegen Euroclear, de financiële clearinghouse in Brussel waar de tegoeden zijn ondergebracht.

Belgisch premier Alexander De Croo legde de zorgen uit: 'Er waren te veel losse eindjes. En als je daaraan begint te trekken, ontrafelt het helemaal.' Hij voegde toe dat de alternatieve oplossing 'stabiel, juridisch onderbouwd en financieel geloofwaardig' was. 'We begeven ons niet in onbekende wateren.'

Complexe onderhandelingen en compromissen

De onderhandelingen, die tot in de vroege ochtend duurden, zagen EU-leiders werken aan het wegnemen van Belgische zorgen terwijl de eenheid behouden bleef. Demissionair Nederlands premier Dick Schoof merkte op: 'We hadden als Nederland een andere voorkeursoptie, maar hiermee kunnen we ook goed leven. Voor Oekraïne maakt het niet zoveel uit waar het geld vandaan komt, als het maar ergens vandaan komt.'

Volgens Reuters-rapportage was de goedkeuring van België cruciaal voor het veiligstellen van de financieringsovereenkomst. Het land had gewaarschuwd dat het gebruik van bevroren Russische tegoeden het kon blootstellen aan ongekende financiële en juridische risico's.

Leningvoorwaarden

De lening van €90 miljard komt met gunstige voorwaarden voor Oekraïne. Het land betaalt geen rente over de geleende middelen en hoeft pas te beginnen met terugbetalen zodra het oorlogsschadevergoedingen van Rusland ontvangt. De EU behoudt het recht om uiteindelijk bevroren Russische tegoeden voor terugbetaling te gebruiken, maar dit blijft een toekomstige mogelijkheid in plaats van een direct financieringsmechanisme.

Zoals gerapporteerd door CNBC, wordt de lening gedekt door de gemeenschappelijke EU-begroting, waarbij sterkere economieën in feite de kredietwaardigheid van de gezamenlijke lening garanderen. Deze aanpak is historisch gevoelig in Europa maar werd noodzakelijk geacht gezien de urgentie van Oekraïne's financiële behoeften.

Uitzonderingen voor terughoudende leden

Om unanieme goedkeuring te verkrijgen, verleende de EU uitzonderingen aan drie lidstaten: Hongarije, Slowakije en Tsjechië. Deze landen hadden bezwaar tegen het gezamenlijke leenmechanisme maar stemden ermee in het akkoord niet te vetoën in ruil voor financiële vrijstelling.

Duits bondskanselier Friedrich Merz verdedigde het compromis en noemde het 'een groot succes' en merkte op dat 'alleen de volgorde wordt omgedraaid' omdat Russische tegoeden later nog steeds gebruikt kunnen worden. Dit perspectief contrasteert met de karakterisering van Russisch gezant Kirill Dmitriev, die de beslissing een mislukking noemde voor von der Leyen, die hij samen met Brits premier Keir Starmer en kanselier Merz 'oorlogshitsers' noemde.

Bredere context en implicaties

Het akkoord komt nu Oekraïne toenemende financiële druk ervaart, waarbij de financiering naar verwachting in april 2026 opraakt. Volgens Al Jazeera overschrijdt de totale EU-steun aan Oekraïne sinds de Russische invasie in 2022 nu €187 miljard.

EU-correspondent Ardy Stemerding observeerde: 'Het feit dat hiermee is ingestemd, geeft wel aan hoe groot de druk was en hoezeer iedereen het belang zag om toch met die lening te komen. Het slechtste scenario was dat de EU-leiders ruziënd uit elkaar zouden gegaan en niet zouden leveren. Dat 'rampscenario' hebben ze weten te voorkomen.'

De beslissing vertegenwoordigt zowel een praktische oplossing voor Oekraïne's directe financiële behoeften als een diplomatieke prestatie in het behouden van Europese eenheid. Hoewel het tekortschiet bij het oorspronkelijke doel om Rusland direct te laten betalen voor Oekraïne's wederopbouw via bevroren tegoeden, garandeert het voortdurende vitale steun voor Kiev nu het conflict zijn vierde jaar ingaat.