Koning Charles bidt met paus Leo in historische ontmoeting

Historische verzoening na 500 jaar

In een moment van diepe religieuze betekenis deelden koning Charles III en paus Leo XIV op 23 oktober 2025 een gezamenlijk gebed in de Sixtijnse Kapel, wat de eerste keer markeert dat een regerende Britse monarch met een paus heeft gebeden sinds de Engelse Reformatie van de 16e eeuw. Deze historische ontmoeting vertegenwoordigt een belangrijke stap in de verzoening tussen de Anglicaanse en Katholieke kerken, die bijna 500 jaar gescheiden waren sinds koning Hendrik VIII in 1534 met Rome brak.

Het gewicht van de geschiedenis

De ontmoeting draagt enorme symbolische waarde, gezien de gewelddadige religieuze conflicten die volgden op de Engelse Reformatie. 'Om te begrijpen hoe historisch dit is, moet je ruim vijf eeuwen terug in de tijd,' legt VK-correspondent Fleur Launspach uit. 'De breuk van Hendrik VIII met Rome leidde tot de sluiting van kloosters, decennialange religieuze spanningen, opstanden en moorden.' Het schisma begon toen paus Clemens VII weigerde het huwelijk van Hendrik met Catharina van Aragon nietig te verklaren, wat de koning ertoe bracht zichzelf tot hoofd van de nieuwe Kerk van Engeland uit te roepen.

Een zorgvuldig geplande ontmoeting

Het tweedaagse staatsbezoek, oorspronkelijk gepland voor april maar uitgesteld vanwege gezondheidsproblemen van paus Franciscus, werd bewust gepland om samen te vallen met het Heilig Jaar 2025. Dit volgt het precedent dat werd gezet door Charles' moeder, koningin Elizabeth II, die paus Johannes Paulus II bezocht tijdens het Heilig Jaar 2000. Het huidige bezoek omvat niet alleen de gebruikelijke ontmoeting tussen staatshoofden maar ook belangrijke spirituele momenten, waaronder de oecumenische gebedsdienst gericht op 'zorg voor de schepping' - een gedeelde zorg voor milieubescherming tussen de monarch en de paus.

Spirituele betekenis

Na het gezamenlijke gebed bezocht koning Charles de Basiliek van Sint-Paulus buiten de Muren, een kerk met traditionele banden met het Engelse koningshuis, vooral in de eeuwen voorafgaand aan de Reformatie. Daar zal hij vermoedelijk door de Heilige Deur de basiliek betreden en plaatsnemen op een speciaal voor hem en zijn opvolgers ontworpen zetel. In een significant gebaar kreeg Charles de titel 'koninklijke confrater' (koninklijke broeder) van de abdij, in de stijl van andere katholieke vorsten met speciale relaties met Romeinse kerken.

Charles' religieuze filosofie

Het bezoek past bij koning Charles' bredere benadering van geloof en interreligieuze dialoog. 'Het past overigens goed binnen de filosofie van koning Charles om verschillende geloven en stromingen met elkaar te verbinden,' merkt correspondent Launspach op. 'Dat zag je ook bij zijn kroning tot koning: voor het eerst nodigde hij vertegenwoordigers van andere geloofsovertuigingen uit, zoals een imam en een rabbijn, die meededen aan de ceremonies.' Terwijl zijn moeder Elizabeth expliciet was in haar christelijke geloof, laat Charles zich eerder omschrijven als een 'spirituele zoeker', iemand die op intellectueel niveau nadenkt over geloof en religies.

Als Britse monarch heeft hij de titel Defender of the Faith, een officiële verwijzing naar zijn rol als hoofd van de Anglicaanse Kerk. Maar Charles heeft aangegeven dat hij zichzelf eerder ziet als Defender of Faith - zonder lidwoord dus. Hij wil iemand zijn die alle geloofsovertuigingen wil waarborgen. Deze benadering weerspiegelt het veranderende religieuze landschap van Groot-Brittannië, waar nu slechts 46% zich als christen identificeert in Engeland en Wales, vergeleken met 80% tijdens de kroning van koningin Elizabeth in 1953.

Oecumenische vooruitgang

De Vaticaanse en de Britse media zijn het erover eens: het staatsbezoek van koning Charles III aan paus Leo XIV is met recht historisch te noemen. De toenadering tussen de Anglicaanse en Rooms-Katholieke Kerk werd in de jaren 60 ingezet door paus Paulus VI en de toenmalige aartsbisschop van Canterbury. Nu mondt die uit in een van symboliek doordrenkte ontmoeting tussen het hoofd van de Kerk van Rome en de supreme governor van de Church of England.

Hoewel een volledige hereniging van beide kerken niet verwacht wordt, vertegenwoordigt dit bezoek een significante religieuze toenadering tussen de Britse monarchie en het Vaticaan. De Anglicaanse Kerk groeide uit tot de staatskerk van Engeland, maar verspreidde zich ook naar meer dan 165 landen door kolonisatie en de invloed van het Britse Rijk, en telt nu meer dan 80 miljoen gelovigen wereldwijd.

Deze historische ontmoeting in de Sixtijnse Kapel, waar de Amerikaanse kardinaal Robert Francis Prevost op 8 mei 2025 tot paus werd gekozen, markeert een nieuw hoofdstuk in christelijke eenheid en interreligieuze dialoog, en toont aan dat oude verdeeldheid kan worden overwonnen door gedeeld gebed en wederzijds respect.