EU Voedselinnovatie: Startups Vluchten Door Regelgeving

Europese Voedselinnovatie op een Kruispunt

Het hoofd van 's werelds grootste voedselinnovatiegemeenschap heeft een duidelijke waarschuwing afgegeven: Europese regelgeving drijft voedseltechnologiestartups ertoe zich buiten de unie te vestigen, wat de positie van Europa in de wereldwijde voedselinnovatiestrijd bedreigt. Richard Zaltzman, CEO van EIT Food, vertelde aan European Newsroom dat strenge regelgevende vereisten en langdurige goedkeuringsprocessen een omgeving creëren waarin veelbelovende bedrijven zich simpelweg niet kunnen veroorloven te blijven.

De Regelgevende Barrière

Tijdens de Next Bite 2025-bijeenkomst in Brussel benadrukte Zaltzman de specifieke uitdagingen voor bedrijven die werken aan genbewerkingstechnologieën. 'Iedereen die aan genbewerking werkt, kan maar tot een bepaald punt komen binnen het huidige Europese systeem zonder een langdurig proces van aanvraag voor EFSA-certificering door te lopen, en dat kan erg duur en tijdrovend zijn voor kleine bedrijven,' legde hij uit.

Het EFSA-certificeringsproces voor genetisch gemodificeerde organismen kan jaren duren en miljoenen kosten, wat een onoverkomelijke barrière vormt voor startups met beperkte middelen. Zaltzman merkte op dat 'Als je naar het bewijs kijkt, gaan sommige Europese startups naar het buitenland zodra ze een bepaald stadium bereiken omdat ze niet op de Europese markt kunnen komen, in het geval van genbewerkte technologieën, of ze worstelen om tijdig op de markt te komen als ze EFSA-goedkeuring nodig hebben, vergeleken met hoe ze dat zouden kunnen doen in een regelgevende omgeving zoals Singapore of de VS.'

Hoop aan de Horizon

Ondanks deze uitdagingen uitte Zaltzman voorzichtige optimisme over aanstaande EU-initiatieven. Hij wees op de Biotech-wet en het Concurrentiekompas van de Europese Commissie als potentiële game-changers. 'Ik ben optimistisch dat de omgeving Europese startups zal ondersteunen om hun potentieel hier in Europa te realiseren, terwijl er ook een zeer sterke focus blijft op voedselveiligheid en de gezondheid van Europese burgers. Dus het lijkt erop dat de wind zeker in de goede richting waait,' verklaarde hij.

De commissie onder leiding van voorzitter Ursula von der Leyen heeft beloofd de Europese concurrentie te stimuleren via haar Concurrentiekompas, specifiek gericht op startup-vriendelijke omgevingen. Zaltzman merkte op dat 'Er zeker deuren opengaan. Of dat nu gaat zijn in regelgevende sandbox-omgevingen waar testbedden zijn voor dit soort ontwikkelingen in specifieke landen of regio's, er is duidelijk een verlangen om het groeipotentieel te benutten.'

De Etiketteringscontroverse

Zaltzman mengde zich ook in de recente stemming van het Europees Parlement om vleesgerelateerde termen te verbieden voor plantaardige en celgekweekte producten. De beslissing, die namen als 'burger' en 'worst' voor niet-vleesalternatieven zou verbieden, heeft aanzienlijke controverse veroorzaakt in de voedingsindustrie.

'Ik ben teleurgesteld in de Europese houding ten aanzien van nomenclatuur,' zei Zaltzman tegen enr, en noemde de beslissing 'een onnodige rem voor bedrijven die in deze sector werken' en 'een onnodige sluiting van een deur om bedrijven in staat te stellen hun producten naast een vergelijkbaar product in de schappen te leggen.'

Hij daagde het fundamentele uitgangspunt van de etiketteringsbeperkingen uit en merkte op dat 'elke worst die je koopt geen puur varkensvleesproduct is. Het is slechts ongeveer 60 procent vlees. De rest zijn granen en tarwe en andere toevoegingen. De meeste burgers die je koopt zijn dat ook niet. Dus dit idee dat je een puur product beschermt is eigenlijk al een drogreden.'

De Toekomst van Europese Voedselinnovatie

EIT Food, als een van de Kennis- en Innovatiegemeenschappen die zijn opgericht door het Europees Instituut voor Innovatie en Technologie, speelt een cruciale rol bij het ondersteunen van voedselinnovatie in heel Europa. De organisatie kondigde onlangs haar cohort van 2025 aan van 65 baanbrekende startups via haar Accelerator Network, wat het levendige innovatie-ecosysteem demonstreert dat bestaat ondanks regelgevende uitdagingen.

De waarschuwing van Zaltzman dient echter als een kritische herinnering dat innovatie niet kan gedijen in een omgeving van regelgevende onzekerheid en overmatige bureaucratie. Terwijl Europa zich wil positioneren aan de voorhoede van duurzame voedselsystemen en technologische vooruitgang, zal de balans tussen veiligheidsregulering en innovatieondersteuning cruciaal zijn.

De lopende onderhandelingen tussen EU-lidstaten en het Parlement zullen de uiteindelijke vorm bepalen van zowel de etiketteringsbeperkingen als bredere biotechnologieregelgeving. Voor de Europese voedselinnovatiegemeenschap zijn de inzetten niet hoger te krijgen - de beslissingen die vandaag in Brussel worden genomen, zullen bepalen of Europese startups wereldwijd kunnen concurreren of dat ze hun uittocht naar meer gastvrije regelgevende omgevingen zullen voortzetten.