Turkije versterkt ambitie als energiegrootmacht door deals met China, Rusland en nu ook Syrië

Nu de gewapende strijd met de PKK tot een einde is gekomen, heeft Turkije zijn handen vrij om zich onder meer te bemoeien met de economische ontwikkelingen in Syrië. Zo maakte Mohammad al-Bashir, de Syrische interim-minister van Energie, bekend dat Damascus en Ankara een overeenkomst hebben bereikt waarin staat dat Turkije Syrië binnen drie maanden dagelijks zes miljoen kubieke meter aardgas zal leveren.

Deze samenwerking komt op een cruciaal moment. Syrië verkeert nog altijd in een energiecrisis als gevolg van jarenlange oorlog, beschadigde infrastructuur en beperkte toegang tot brandstoffen. De levering aan elektriciteitscentrales wordt mogelijk gemaakt door de aanleg van een aardgaspijpleiding die de Turkse stad Kilis verbindt met Aleppo, in het noordelijke deel van Syrië. Naast deze pijpleiding worden ook initiatieven opgezet die rechtstreeks elektriciteit aan Syrië leveren.

Turkije onderstreept hiermee zijn bereidheid om op energiegebied nauwer samen te werken met het buurland. President Recep Tayyip Erdogan verklaarde eind vorig jaar al dat Turkije 'zal doen wat nodig is om het nieuwe Syrië te herbouwen'. Ankara heeft daarnaast aangegeven geïnteresseerd te zijn in een samenwerking bij de wederopbouw van het Syrische energienetwerk, met nadruk op alternatieven voor fossiele brandstoffen. Turkije heeft zelf al aanzienlijke vooruitgang geboekt op het gebied van duurzame energie.

Tegelijkertijd is Turkije in samenwerking met Rusland bezig met de bouw van grote kerncentrales. In 2023 is de allereerste kerncentrale van het land officieel geopend. Turkije zit al vast aan Russisch gas, maar zal zich hiermee alleen nog maar afhankelijker opstellen van het Kremlin. Turkije probeert de economische banden met Moskou dan ook warm te houden, zo neemt het land in tegenstelling tot de andere NAVO-bondgenoten niet deel aan de westerse sancties tegen Rusland.

Ook de Nieuwe Zijderoute versterkt de positie van Turkije, dat zich steeds nadrukkelijker profileert als een onmisbare brug tussen Azië en Europa. Via een alternatieve handels- en transportroute die China via Centraal-Azië, de Kaspische Zee en Turkije met Europa verbindt, speelt het land een cruciale rol in het omzeilen van Rusland sinds de grootschalige invasie in Oekraïne.

Daarnaast heeft Alparslan Bayraktar, de Turkse minister van Energie, vorig jaar gesprekken gevoerd met Wang Guanghua, de Chinese minister van Nationale Hulpbronnen, om de samenwerking op het gebied van mijnbouw te versterken. Eerder dit jaar werd er ook een miljoenen-investering gedaan vanuit China in Turkije voor de aanleg van zonne-energiesystemen met opslagcapaciteit. Bij de investering is er vanuit China een bedrag van 244 miljoen dollar gemoeid. Het project draagt bij aan de Turkse doelen voor schone energie en wordt gezien als een voorbeeld voor toekomstige energiepartnerschappen tussen China en Turkije.

Deze energieprojecten passen binnen de bredere visie van Ankara, waarin Turkije een centrale rol ambieert als doorvoerland tussen gasproducerende regio's in het oosten en zuiden en markten in het westen.