PKK trekt zich terug uit Turkije in historische vredesstap

PKK-militanten voltooien terugtrekking uit Turks grondgebied

In een mijlpaal voor vredesinspanningen in het Midden-Oosten heeft de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) de volledige terugtrekking van al haar strijders uit Turkije naar Noord-Irak aangekondigd, wat een belangrijke stap voorwaarts betekent in het lopende vredesproces met Ankara. Deze historische ontwikkeling volgt op het formele afzien van gewapende strijd door de PKK in mei 2025, na bijna vier decennia conflict dat ongeveer 40.000 levens heeft geëist.

Ceremoniële aankondiging in Qandil-gebergte

De terugtrekking werd formeel aangekondigd tijdens een ceremonie in het Qandil-gebergte in Noord-Irak, waar 25 PKK-strijders (waaronder 8 vrouwen) werden getoond die al vanuit Turkije waren aangekomen. 'We zijn op weg om het vredesproject van leider Öcalan uit te voeren,' zei een PKK-woordvoerder tegen Reuters. 'Daarom moet de andere partij, Turkije, politieke veranderingen doorvoeren en een geschikte omgeving creëren om het project te kunnen uitvoeren.'

Van gewapende strijd naar politieke betrokkenheid

De PKK, opgericht in 1978, streefde aanvankelijk naar een onafhankelijke Koerdische staat, maar verschoof later haar eisen naar autonomie en uitgebreide politieke rechten voor Koerden binnen Turkije. De groep wordt door Turkije, de Verenigde Staten, de Europese Unie en verschillende andere landen als terroristische organisatie bestempeld. Recente ontwikkelingen wijzen echter op een fundamentele transformatie in de aanpak van de organisatie.

'Het bestaan van Koerden is erkend en het basisdoel van de PKK is bereikt,' zei de gevangen PKK-leider Abdullah Öcalan in een zeldzame video-verschijning deze zomer na 20 jaar isolatie. 'Daardoor kan ook afstand worden genomen van de militaire strategie.'

Turkse reactie en politieke implicaties

Turkse functionarissen hebben de terugtrekking verwelkomd als concrete vooruitgang in hun anti-terreurinspanningen. Een woordvoerder van de regeringspartij AK zei op X: 'Door ervoor te zorgen dat het ontwapenings- en ontbindingsproces onafgebroken kan worden voortgezet, kunnen de doelstellingen worden bereikt.' Hij verwees naar het doel om Turkije "terreurvrij" te maken.

Het vredesproces kreeg eind 2024 momentum toen Nationalistische Bewegingspartij-leider Devlet Bahçeli verrassend genoeg Öcalan uitnodigde om in het parlement te spreken. Dit leidde tot meerdere bezoeken door delegaties van de pro-Koerdische DEM-partij aan Öcalan in de İmralı-gevangenis, waar hij sinds 1999 gevangen zit.

Regionale impact en toekomstvooruitzichten

Turkije-correspondent Gülsah Ercetin merkt op: 'Sinds de lancering van de onderhandelingen zijn er, naast voorstanders, ook kritische geluiden onder sommige Turkse nationalisten en denkers. De kritiek is dat deze onderhandelingen kunnen leiden tot meer verdeeldheid in het land.'

De terugtrekking vertegenwoordigt de belangrijkste ontwikkeling sinds de symbolische wapensvernietigingsceremonie van de PKK in juli 2025, die Turkije bestempelde als een "onomkeerbaar keerpunt". Er is een parlementaire commissie opgericht om het juridische kader voor het vredesproces te creëren, wat ook de bepaling van Öcalans lot omvat.

Zoals een PKK-strijder tijdens de terugtrekkingsceremonie uitte: 'We willen toewerken naar een vrij, democratisch en broederlijk leven met Turkije.' Dit sentiment weerspiegelt het potentieel voor een nieuw hoofdstuk in de Turks-Koerdische relaties, hoewel er nog aanzienlijke uitdagingen blijven bij het vertalen van militaire terugtrekking naar blijvende politieke oplossingen.