Zelensky biedt bufferzone aan in Oost-Oekraïne als onderdeel van vredesplan
Oekraïens president Volodymyr Zelensky heeft een belangrijke diplomatieke stap gezet door een gedemilitariseerde zone in de regio Donetsk voor te stellen als onderdeel van een uitgebreid 20-punten vredesplan dat samen met de Verenigde Staten is ontwikkeld. Dit voorstel vertegenwoordigt een mogelijke doorbraak in de pogingen om de bijna vier jaar durende Russische invasie in Oekraïne te beëindigen, die in februari 2022 begon.
Het Bufferzone Voorstel
Volgens Zelensky's aankondiging op 23 december 2025 zou Oekraïne bereid zijn zijn troepen terug te trekken uit de Donetsk-regio als Rusland hetzelfde doet met een vergelijkbaar stuk grondgebied. 'We zijn bereid een bufferzone te creëren die onze strijdkrachten zou scheiden,' zei Zelensky tegen journalisten. 'Deze gedemilitariseerde zone zou belangrijke steden zoals Kramatorsk en Slovjansk omvatten, die cruciaal zijn voor de verdediging van Oekraïne.'
De voorgestelde zone zou worden bewaakt door een internationale vredesmacht om naleving door beide partijen te garanderen. Zelensky benadrukte echter dat elke territoriale terugtrekking goedkeuring via een nationaal referendum in Oekraïne vereist. 'Het Oekraïense volk moet het laatste woord hebben over territoriale concessies,' verklaarde hij stellig.
Het 20-Punten Vredesplan
Het voorstel voor een gedemilitariseerde zone maakt deel uit van een breder 20-punten vredeskader dat een significante evolutie vertegenwoordigt ten opzichte van een aanvankelijk 28-punten Amerikaans voorstel dat grotendeels onaanvaardbaar was voor Oekraïne. Belangrijke elementen van het plan omvatten:
- Erkenning van Oekraïne's soevereiniteit door alle ondertekenaars, inclusief Rusland
- Wederzijdse niet-aanvalsbeloften tussen Oekraïne en Rusland
- Veiligheidsgaranties van de VS, NAVO en EU die een aanval op Oekraïne als een aanval op allen zouden beschouwen
- Handhaving van een Oekraïens leger van 800.000 manschappen in vredestijd, gefinancierd door de Europese Unie
- Duidelijk pad naar EU-lidmaatschap voor Oekraïne
- Oprichting van een $800 miljard reconstructiefonds, met $100 miljard elk van de VS en EU
Huidige Militaire Situatie
De Donbas-regio, bestaande uit de oblasten Donetsk en Loehansk, is sinds 2014 een primair slagveld geweest. Russische troepen controleren momenteel ongeveer 90% van de Donetsk-regio, wat Zelensky's voorstel bijzonder significant maakt. De verovering van de gehele Donetsk-regio is een van de primaire oorlogsdoelen van Russisch president Vladimir Poetin geweest.
'Dit vertegenwoordigt een grote verschuiving in Oekraïne's positie,' merkte militair analist Maria Kovalenko op. 'Voorheen had Zelensky geweigerd om het overgeven van enig resterend Oekraïens grondgebied in Donetsk te overwegen, omdat hij het als essentieel voor de nationale verdediging beschouwde.'
Openstaande Kwesties en Russische Reactie
Ondanks vooruitgang op de meeste punten, blijven twee kritieke kwesties onopgelost: controle over de door Rusland bezette kerncentrale van Zaporizja en de uiteindelijke status van de Donbas-regio. Oekraïne wil gezamenlijk beheer van de nucleaire faciliteit met de Verenigde Staten, terwijl Rusland geen bereidheid heeft getoond om de controle op te geven.
Het vredesplan behandelt ook politieke transities, waarbij wordt opgeroepen tot verkiezingen zodra een overeenkomst is bereikt. Dit beantwoordt aan Russische eisen voor Zelensky's verwijdering uit de regering, hoewel zijn presidentiële termijn werd verlengd vanwege oorlogsomstandigheden die veilige verkiezingen verhinderden.
Vanaf 24 december 2025 is het document via Amerikaanse kanalen aan Russische functionarissen overhandigd. Zelensky verwacht binnen enkele dagen een antwoord, maar vroege aanwijzingen suggereren dat Rusland niet bereid is zijn annexatie-ambities in Donetsk op te geven.
Internationale Context en Volgende Stappen
Het vredesinitiatief komt te midden van voortdurende militaire operaties en vertegenwoordigt de meest concrete diplomatieke vooruitgang sinds het begin van de oorlog. Volgens rapporten van Kyiv Independent zou het plan ratificatie door het Oekraïense parlement en mogelijk een publiek referendum binnen 60 dagen na overeenkomst vereisen.
'Dit is een waardig voorstel dat ons dicht bij een echt resultaat brengt,' merkte Zelensky op. 'De bal ligt nu bij Rusland. We hebben flexibiliteit en bereidheid tot compromis getoond voor de vrede.'
De internationale gemeenschap kijkt nauwlettend toe, aangezien dit voorstel de belangrijkste mogelijkheid voor vredesonderhandelingen sinds het conflict in 2022 escaleerde zou kunnen vertegenwoordigen. Echter, met fundamentele meningsverschillen over grondgebied en soevereiniteit nog steeds onopgelost, blijft het pad naar een alomvattende vredesovereenkomst uitdagend.