Reparaties bij kerncentrale Zaporizja na lokaal bestand

Kritieke reparaties bij grootste kerncentrale van Europa

In een belangrijke ontwikkeling voor nucleaire veiligheid zijn reparatiewerkzaamheden begonnen bij de Oekraïense kerncentrale Zaporizja na het instellen van zeldzame lokale staakt-het-vuren-zones tussen Russische en Oekraïense troepen. Het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) bevestigde dat de complexe reparatieoperatie van start ging nadat beide partijen overeenstemming bereikten over tijdelijke wapenstilstandsregelingen om specialisten in staat te stellen beschadigde stroomkabels te herstellen.

Nooit eerder geziene stroomuitval van vier weken

De kerncentrale Zaporizja, de grootste nucleaire faciliteit van Europa met zes VVER-1000 reactoren, is sinds 23 september 2025 zonder externe stroomvoorziening. Dit markeert de langste stroomonderbreking sinds de grootschalige Russische invasie in 2022 begon. Dit is de tiende keer dat de faciliteit de netverbinding verliest tijdens het conflict, maar de huidige onderbreking duurt aanzienlijk langer dan eerdere incidenten.

IAEA-directeur-generaal Rafael Grossi benadrukte het kritieke karakter van de situatie: 'Het herstel van externe stroomvoorziening is cruciaal voor nucleaire veiligheid en beveiliging. Beide partijen hebben constructief samengewerkt om dit complexe reparatieplan te laten beginnen.' De centrale is afhankelijk van nood-dieselgeneratoren om koelsystemen voor de stilgelegde reactoren en gebruikte splijtstofbassins te onderhouden.

Tweefasen reparatiestrategie

De reparatieoperatie volgt een zorgvuldig onderhandeld tweefasenplan. Volgens berichten van CNN omvat de eerste fase het herstel van de belangrijkste 750-kilovolt stroomlijn in door Rusland gecontroleerd gebied, terwijl de tweede fase de reserve 330-kilovolt lijn in Oekraïens gecontroleerde gebieden zal aanpakken. Lokale staakt-het-vuren-zones zijn ingesteld rond de beschadigde infrastructuur om reparatieploegen te beschermen.

Een Oekraïense nucleaire energie-expert, die anoniem wil blijven, vertelde verslaggevers: 'Dit is de gevaarlijkste situatie die we bij Zaporizja hebben meegemaakt. De dieselgeneratoren zijn niet ontworpen voor continu gebruik over zulke langere periodes, en elk falen kan leiden tot catastrofale gevolgen.'

Zorgen over nucleaire veiligheid

De kerncentrale Zaporizja, die in maart 2022 door Russische troepen werd veroverd, heeft constante stroom nodig om koelsystemen voor zijn zes stilgelegde reactoren en opslag van gebruikte kernbrandstof te onderhouden. Volgens informatie van Al Jazeera werkt de faciliteit al meer dan 20 dagen op noodgeneratoren, wat ongekende nucleaire veiligheidsrisico's met zich meebrengt.

Zoals opgemerkt in de Wikipedia-pagina van de faciliteit, produceerde de centrale voor de oorlog bijna de helft van Oekraïnes nucleair opgewekte elektriciteit. Sinds de verovering heeft de centrale echter geen stroom meer opgewekt en blijft deze grotendeels stilgelegd.

Internationale monitoring en toekomstperspectief

Het IAEA houdt een permanent monitoringteam ter plaatse om de nucleaire veiligheidsomstandigheden te controleren. Beide partijen blijven elkaar beschuldigen van verantwoordelijkheid voor de stroomonderbrekingen, waarbij Oekraïne Russische agressie beschuldigt en Rusland beweert dat Oekraïens beschietingen de schade veroorzaakten.

Naarmate de reparaties vorderen, blijven internationale waarnemers voorzichtig optimistisch maar benadrukken dat de situatie kwetsbaar blijft. De succesvolle afronding van de reparatiewerkzaamheden zou een zeldzaam voorbeeld van samenwerking in het voortdurende conflict kunnen markeren, hoewel de bredere veiligheidssituatie rond de centrale zeer volatiel blijft.