Nederlands
English
EU presenteert €550 miljard plan voor hogesnelheidsnetwerk tegen 2040, halveert reistijden op routes als Berlijn-Kopenhagen en Parijs-Madrid en promoot duurzaam transport.
Revolutie in Europees Reizen
De Europese Commissie heeft een ambitieus €550 miljard plan onthuld voor hogesnelheidstreinen dat grensoverschrijdend reizen in Europa zal transformeren. Dit op 5 november 2025 aangekondigde initiatief heeft als doel om tegen 2040 een volledig geïntegreerd hogesnelheidsnetwerk te creëren, waardoor reistijden tussen grote Europese steden drastisch worden verkort en de trein de voorkeurskeuze wordt voor duurzame mobiliteit.
Drastische Tijdwinst
Het plan richt zich op enkele van Europa's populairste routes voor significante verbeteringen. "We hebben het over het halveren van reistijden op veel belangrijke routes," zei Transportcommissaris Apostolos Tzitzikostas tijdens de aankondiging. "Dit maakt grensoverschrijdend spoorvervoer de ruggengraat van een duurzaam Europa terwijl het onze economie versterkt." Belangrijke verbeteringen omvatten het verkorten van Berlijn-Kopenhagen van 7 naar 4 uur tegen 2030, het terugbrengen van Sofia-Athens van meer dan 13 uur naar slechts 6 uur tegen 2035, en het mogelijk maken van Parijs-Madrid in 6 uur in plaats van de huidige lange reis met meerdere overstappen.
Vier Pijlers Strategie
De aanpak van de Commissie is gestructureerd rond vier belangrijke pijlers: versnelling van investeringen en infrastructuurontwikkeling, wegnemen van grensoverschrijdende knelpunten, creëren van een aantrekkelijk serviceraamwerk, en ondersteuning van innovatie in spoortechnologie. Het plan erkent dat treinkaartjes momenteel gemiddeld twee keer zo duur zijn als vliegtickets en stelt voor om concurrentie tussen aanbieders te vergroten om prijzen te verlagen. Documenten van de Europese Commissie schetsen hoe het initiatief de CO2-neutrale doelstelling van de EU voor 2050 ondersteunt terwijl het de mondiale concurrentiepositie van Europa versterkt.
Barrières Doorbreken
Een van de grote uitdagingen die in het plan worden geïdentificeerd is de versnippering van Europese spoorsystemen. Verschillende landen gebruiken uiteenlopende kaartsystemen, technische standaarden en operationele procedures die obstakels vormen voor naadloos grensoverschrijdend reizen. "De grenzen tussen landen vormen nog steeds een obstakel," erkende de Commissie in haar beoordeling. "Spoorwegmaatschappijen gebruiken verschillende kaartsystemen, prijzen zijn te hoog en verbindingen sluiten niet goed aan." Het plan beoogt deze problemen aan te pakken door harmonisatie en door het gemakkelijker te maken voor nieuwe aanbieders om toegang te krijgen tot nationale netwerken.
Concurrentie en Investeringen
De Commissie dringt aan op meer concurrentie in de spoorsector, verwijzend naar succesvolle voorbeelden in Spanje en Italië waar marktopenstelling heeft geleid tot lagere prijzen en meer passagiers. Deze aanpak stuit echter op weerstand in landen zoals Nederland, waar de nationale spoorwegmaatschappij NS recentelijk juridische uitdagingen kreeg van de Europese Commissie wegens directe gunning van contracten. Industrieanalyse suggereert dat concurrentie essentieel is voor het creëren van een goed functionerende spoorwegmarkt die consumenten ten goede komt.
Economische en Milieuwinst
De spoorsector heeft het plan enthousiast verwelkomd, waarbij de Gemeenschap van Europese Spoorweg- en Infrastructuurbedrijven (CER) schat dat elke €1 miljoen geïnvesteerd 2,8 arbeidsjaren oplevert. CER-projecties geven aan dat een uitgebreid hogesnelheidsnetwerk Europa tegen 2070 het equivalent van 11,6 miljard vaten olie en 5 miljard ton CO2 kan besparen, met netto voordelen geschat op €750 miljard. Het initiatief beoogt ook de treinproductiecapaciteit van Europa te versterken om te concurreren met Aziatische producenten en de volgende generatie rollend materieel te ontwikkelen.
Implementatietijdlijn
De eerste nieuwe hogesnelheidslijnen worden verwacht operationeel te worden tegen 2030, met volledige netwerkvoltooiing gericht op 2040. De EU heeft al €34,4 miljard toegezegd via het Connecting Europe Facility voor 804 spoorprojecten, met plannen om tegen 2027 een extra €2,9 miljard te mobiliseren. De Commissie zal een toegewijde financieringsstrategie ontwikkelen en het initiatief afronden met een Hogesnelheidsspoor Deal om de nodige investeringen te mobiliseren. Aanvullende maatregelen omvatten verbeterde grensoverschrijdende kaartsystemen, versterkte reizigersrechten en technische standaardisatie over lidstaten om de duurzame transportdoelen van de EU te ondersteunen.
