Politieke crisis escaleert terwijl president Rajoelina land ontvlucht
Madagaskar wordt geconfronteerd met de ernstigste politieke crisis in jaren nu president Andry Rajoelina het land heeft ontvlucht na wat hij omschrijft als een moordaanslag en lopende couppoging. De president maakte zijn eerste publieke optreden in weken via een Facebook-livestream, waarbij hij onthulde dat hij Madagaskar had verlaten voor zijn eigen veiligheid. 'Ik zal niet toestaan dat Madagaskar wordt vernietigd,' verklaarde Rajoelina in zijn emotionele toespraak, terwijl hij weigerde over aftreden te praten.
Militaire muiterij en jeugdprotesten komen samen
De crisis bereikte een keerpunt toen de elite militaire eenheid CAPSAT (Army Personnel Administration Centre), die Rajoelina eerder in 2009 aan de macht hielp, zich aansloot bij door jongeren geleide anti-regeringsprotesten. De eenheid heeft beweerd de controle over de strijdkrachten van Madagaskar over te nemen en generaal Demosthene Pikulas aangesteld als nieuwe militaire leider. 'We hebben gehoor gegeven aan de oproep van het volk,' verklaarde een CAPSAT-woordvoerder, terwijl hij ontkende dat ze een coup pleegden.
De protesten begonnen drie weken geleden als vreedzame demonstraties tegen chronische water- en elektriciteitstekorten, maar zijn geëvolueerd tot een bredere beweging die om Rajoelina's aftreden vraagt. Georganiseerd door de Gen Z Madagaskar beweging, heeft de onrust zich verspreid naar acht steden over het eiland.
Humanitaire crisis en internationale reactie
De Verenigde Naties melden minstens 22 doden en meer dan 100 gewonden bij botsingen tussen veiligheidstroepen en demonstranten. Nachtelijke avondklokken zijn ingesteld in grote steden, en Air France heeft vluchten geschrapt vanwege veiligheidszorgen. De Afrikaanse Unie heeft diepe bezorgdheid geuit en opgeroepen tot terughoudendheid van de strijdkrachten bij politieke inmenging.
De Amerikaanse ambassade in Antananarivo heeft burgers geadviseerd binnen te blijven en gewaarschuwd voor de onvoorspelbare veiligheidssituatie. 'De situatie blijft extreem onvoorspelbaar en gevaarlijk,' bevestigde een ambassadewoordvoerder.
Oorzaken: Armoede en infrastructuurproblemen
Madagaskar, dat in 1960 onafhankelijk werd van Frankrijk, blijft een van de armste landen ter wereld met 75% van de 30 miljoen inwoners die in armoede leven. De huidige crisis komt voort uit fundamentele infrastructuurproblemen - dagelijkse stroomuitval van meer dan 12 uur en onbetrouwbare watervoorziening die miljoenen zonder basisbehoeften laat.
Volgens mensenrechtenorganisaties heeft slechts ongeveer een derde van de Malagassiërs toegang tot elektriciteit, ondanks dat het staatsbedrijf 10% van de overheidsinkomsten verbruikt.
Historische context en politieke instabiliteit
Dit markeert een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van politieke onrust in Madagaskar. Rajoelina kwam voor het eerst aan de macht in 2009 via een door het leger gesteunde coup die president Marc Ravalomanana verdreef. Na zijn aftreden in 2014 na verkiezingen, keerde hij in 2019 terug aan de macht via democratische verkiezingen.
De huidige crisis vormt de zwaarste uitdaging voor zijn leiderschap, waarbij demonstranten hem 24 uur hebben gegeven om zijn ambt neer te leggen en de beweging een 'revolutie' noemen. Rajoelina heeft zijn hele regering ontslagen in een poging de spanningen te verminderen, maar houdt vol dat hij niet zal aftreden.
Terwijl de situatie zich verder ontwikkelt, volgt de internationale gemeenschap de gebeurtenissen op de voet, bezorgd over de mogelijkheid van verder geweld en de stabiliteit van een van Afrika's meest biodiverse landen.