EU Confronteert Kritieke Grondstoffencrisis
De Europese Unie bevindt zich in een race tegen de klok om haar afhankelijkheid van China voor zeldzame aardmetalen te verminderen, terwijl handelsspanningen escaleren. De crisis brak uit in oktober 2025 toen China nieuwe exportcontroles op zeldzame aardmetalen aankondigde na de Nederlandse beslissing om het Chinese chipbedrijf Nexperia onder toezicht te plaatsen. 'De EU richt zich volledig op haar eigen bilaterale handelsbetrekkingen met China, inclusief zeldzame aardmetalen,' verklaarde een woordvoerder van de Europese Commissie tijdens hooggeplaatste technische besprekingen in Brussel.
Waarom Europese Afhankelijkheid Ertoe Doet
De kwetsbaarheid van Europa voor Chinese beperkingen op zeldzame aardmetalen is verbijsterend. Volgens analyse van de Europese Centrale Bank domineert China de wereldwijde productie van zeldzame aardmetalen met 95% marktaandeel en levert het 70% van de directe import van de eurozone. Zelfs bij inkoop uit andere landen blijft Europa indirect blootgesteld omdat leveranciers zoals de VS 80% van hun zeldzame aardmetalen uit China importeren.
Dominika Remžová van de Association for International Affairs legt uit: 'Het grootste risico zit in de verwerkings- of raffinagefase. Hoewel Europa eigen voorraden heeft, ontbreekt het aan de raffinagecapaciteit die China decennialang systematisch heeft opgebouwd.' Deze mineralen zijn essentieel voor elektrische voertuigen, windturbines, smartphones en defensietechnologieën.
Strategische Reactie van Von der Leyen
Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft gepleit voor dringende maatregelen om de Europese afhankelijkheid snel te verminderen. 'Kritieke grondstoffen zijn de levensader van onze industrie. Met RESourceEU zorgen we voor onze toegang ertoe,' kondigde ze aan op sociale media. De EU-strategie omvat het stimuleren van binnenlandse productie, gezamenlijke inkoop, voorraadvorming, recycling en uitbreiding van internationale partnerschappen.
Volker Treier, hoofd buitenlandse handel van de Duitse Kamer van Koophandel, benadrukte: 'De EU moet zelf met de Chinezen gaan praten. Meeliften op de VS is geen duurzame strategie voor Duitsland en Europa.'
Strategische Projecten in Europa
De Europese Commissie heeft 47 strategische projecten geselecteerd in 13 EU-lidstaten om de toegang tot grondstoffen te verzekeren en te diversifiëren. Deze projecten beslaan België, Frankrijk, Italië, Duitsland, Spanje, Estland, Tsjechië, Griekenland, Zweden, Finland, Portugal, Polen en Roemenië.
Spanje springt eruit als een van de rijkste gebieden in kritieke grondstoffen, met bijna een derde van de wereldwijde strontiummetaalvoorziening. Portugal heeft zich gepositioneerd als strategische partner in de energietransitie, hoewel het sterk afhankelijk blijft van Chinese importen. In Tsjechië vertegenwoordigt de Cinovec-lithiummijn - de grootste voorraad in Europa - een belangrijke kans ondanks milieuproblemen.
De Weg Vooruit
De Critical Raw Materials Act van de EU streeft naar ambitieuze 2030-doelen: 10% binnenlandse winning, 40% verwerking en 25% recyclingbehoeften voor elk strategisch metaal. De Commissie richt een gemeenschappelijk platform op voor aankoop en opslag van kritieke grondstoffen via het REsourceEU-programma, met details die in november 2025 worden verwacht.
Zuzana Krulichová van de Karelsuniversiteit waarschuwt: 'De meeste van deze afhankelijkheden bedreigen de Europese industrie, vooral in de automotive, energie, hernieuwbare energie, chemische en farmaceutische industrie.' Omdat de vraag sneller groeit dan Europa zijn afhankelijkheid kan verminderen, wordt de race om alternatieve voorraden te verzekeren steeds urgenter.