VOC-schipbreukkamp ontdekt in Australië na 370 jaar

Historische vondst werpt licht op mysterie van 1656 Nederlands schip

Archeologen hebben een baanbrekende ontdekking gedaan in West-Australië die nieuw licht werpt op een van de oudste maritieme mysteries van het land. Een recent geïdentificeerd overlevingskamp van de scheepsramp met de Vergulde Draeck uit 1656 heeft erfgoedbescherming gekregen, wat ongekende inzichten biedt in wat er gebeurde met de 75 bemanningsleden die de ramp aanvankelijk overleefden.

De tragische reis van de Vergulde Draeck

De Vergulde Draeck was een 41,8 meter lang schip van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) dat in oktober 1655 vanuit Texel vertrok naar Batavia (het huidige Jakarta). Op 28 april 1656 liep het schip op een koraalrif voor de kust van West-Australië, waarbij 118 mensen omkwamen. Van de 193 bemanningsleden aan boord wisten slechts 75 de kust te bereiken in wat toen een onbekend en onherbergzaam gebied was.

'Deze ontdekking is bijzonder belangrijk omdat overlevingskampen uit deze periode uitzonderlijk zeldzaam zijn,' zegt Alec Coles, directeur van het WA Shipwreck Museum. 'Deze plekken kunnen ons zoveel vertellen over de mensen die deze vroege scheepsrampen overleefden en hun pogingen om in leven te blijven in volledig onbekend terrein.'

De zoektocht naar overlevenden

Negen dagen na de schipbreuk vertrokken zeven bemanningsleden op een ongelooflijke reis van 41 dagen naar Batavia in een kleine boot om hulp te halen. Ze bereikten hun bestemming succesvol, maar de daaropvolgende reddingsmissies bleken tragisch genoeg onsuccesvol. Tussen 1656 en 1659 stuurde de VOC meerdere schepen om naar overlevenden te zoeken, maar geen van de overgebleven 68 bemanningsleden werd ooit teruggevonden. Tijdens een reddingspoging raakten elf redders zelf vermist toen hun boot niet terugkeerde.

De ontdekking van 2024-2025

De doorbraak kwam in 2024 toen een anonieme strandzoeker verschillende artefacten ontdekte, waaronder scherven steengoed, navigatiepassers, een bronzen sluiting en een vislood. De vinder wierp aanvankelijk bijna weg wat hij voor een modern vislood hield, totdat een buurman de gelijkenis herkende met artefacten van de Vergulde Draeck die te zien zijn in het WA Shipwreck Museum.

Na deze eerste ontdekking voerden archeologen in 2025 verdere opgravingen uit, waarbij aanvullende artefacten werden blootgelegd, waaronder een volledig intacte pijp. De locatie is nu uitgeroepen tot beschermd gebied onder de Heritage Act 2018 van West-Australië, waardoor ongeautoriseerde opgravingen door amateurs strafbaar zijn.

Historische betekenis en bescherming

'Dit is een bijzondere archeologische ontdekking die ons meer kan vertellen over de Nederlandse ontdekkingsreizen en het overleven langs de West-Australische kust in de 17e eeuw,' zegt erfgoedminister Simone McGurk. 'Door deze plek te beschermen, behouden we een onvervangbaar deel van onze gedeelde geschiedenis voor toekomstige generaties.'

De nieuw ontdekte voorwerpen zijn nu te zien in het WA Shipwreck Museum in Fremantle, waar ze zich voegen bij andere teruggevonden objecten van de Vergulde Draeck die sinds de ontdekking van het wrak door speervissers in 1963 zijn bestudeerd. Het schip was in 1964 het eerste historische scheepswrak dat wettelijke bescherming kreeg in Australië.

Doorlopend onderzoek en toekomstperspectieven

Archeologen blijven de locatie bestuderen in de hoop meer te leren over hoe de overlevenden hun kamp organiseerden en probeerden te overleven in het barre Australische landschap. De ontdekking vertegenwoordigt een van de belangrijkste vondsten in de Australische maritieme archeologie van de afgelopen jaren en kan helpen bij het beantwoorden van vragen die historici al eeuwenlang bezighouden over het lot van de vermiste bemanningsleden.

De Vergulde Draeck vervoerde acht kisten met zilveren munten ter waarde van 78.600 gulden (tegenwoordig ongeveer €2,4 miljoen) samen met handelsgoederen ter waarde van 106.400 gulden toen het verging. Hoewel veel van deze schat in de loop der jaren is geborgen, is het menselijke verhaal van overleving en verlies grotendeels mysterieus gebleven tot nu toe.