Duitse bondskanselier Friedrich Merz sluit samenwerking met extreemrechtse AfD uit, benadrukt fundamentele ideologische verschillen en verwijst naar extremistische classificatie door Duitse inlichtingendienst.

Duitse bondskanselier Merz trekt duidelijke lijn tegen extreemrechts
Duitse bondskanselier Friedrich Merz heeft elke politieke samenwerking met het extreemrechtse Alternative für Deutschland (AfD) ondubbelzinnig uitgesloten. Hij verklaarde dat zijn Christlich Demokratische Union (CDU) een stevige firewall zal handhaven tegen de extremistische partij. De aankondiging volgde op intensieve leiderschapsbesprekingen binnen de CDU over hoe om te gaan met de groeiende electorale dreiging van de AfD, die officieel als extremistisch is bestempeld door de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst.
Fundamentele ideologische verschillen
Merz benadrukte dat de verschillen tussen zijn conservatieve partij en de AfD verder gaan dan louter beleidsgeschillen. 'We hebben niets gemeen met deze partij, dat wil ik benadrukken,' zei Merz tijdens een persconferentie. 'Ze zeggen dat ze ons willen vernietigen. Dat is iets wat ik nog nooit van een andere partij heb gehoord. Iedereen die zoiets zegt, moet weten dat hij op de meest vastberaden weerstand zal stuiten. We zullen niet toestaan dat deze mensen ons vernietigen.'
Het standpunt van de bondskanselier volgt op een controversieel debat binnen CDU-gelederen, waar drie voormalige partijleiders hadden gesuggereerd dat samenwerking met de AfD niet automatisch moest worden uitgesloten gezien de groeiende electorale kracht van de partij. Merz maakte echter duidelijk dat dergelijke overwegingen definitief zijn verworpen.
Veiligheidsdienst classificatie
De politieke context voor Merz' verklaring is significant. In mei 2025 heeft het Duitse Bundesamt für Verfassungsschutz (BfV) de gehele AfD officieel bestempeld als een bevestigd geval van rechts-extremisme. Deze classificatie, gebaseerd op een uitgebreid 1100-pagina's tellend rapport, geeft autoriteiten uitgebreide surveillancebevoegdheden en vertegenwoordigt het hoogste niveau van toezicht onder de Duitse wet.
De inlichtingendienst noemde het 'etnisch- en afstammingsgebaseerde volksconcept' van de AfD als fundamenteel onverenigbaar met de Duitse constitutionele orde. De bestempeling volgde op jaren van controverse rond de nationalistische retoriek en standpunten over immigratie van de partij.
Aankomende verkiezingsuitdagingen
De timing van Merz' verklaring is cruciaal, met vijf deelstaatverkiezingen gepland voor volgend jaar. Recente peilingen tonen aan dat de AfD bijzonder sterk presteert in Oost-Duitse deelstaten, waar ze de dominante politieke kracht zouden kunnen worden. Volgens recente peilinggegevens van PolitPro staat de AfD momenteel op 39,8% in Saksen-Anhalt en 38% in Mecklenburg-Voor-Pommeren, waarmee ze de sterkste partij in beide deelstaten zijn.
Deze electorale kracht heeft zorgen gewekt over potentiële regeringsvormingsproblemen, aangezien traditionele partijen moeite kunnen hebben om coalities samen te stellen zonder AfD-deelname in deelstaten waar ze de grootste partij worden.
Strategisch antwoord
Merz schetste een uitgebreide strategie om de invloed van de AfD te counteren en benadrukte dat de CDU de AfD 'met alle politieke middelen zal bestrijden.' De bondskanselier gaf aan dat zijn partij van plan is de fundamentele verschillen tussen conservatieve democratische waarden en de extremistische standpunten van de AfD duidelijker te articuleren.
'De verschillen tussen beide partijen gaan niet over details, maar over fundamentele vraagstukken en fundamentele politieke overtuigingen,' legde Merz uit. De CDU is van plan deze onderscheidingen de komende maanden duidelijker onder de publieke aandacht te brengen.
Het standpunt van de bondskanselier weerspiegelt de langdurige Duitse politieke traditie van het handhaven van een 'firewall' tegen extreemrechtse samenwerking, een principe dat sinds de periode na de Tweede Wereldoorlog wordt gehandhaafd. Hoewel Merz de specifieke term 'firewall' vermeed, versterkten zijn uitspraken hetzelfde onderliggende principe van niet-samenwerking met extremistische partijen.
Het debat over AfD-samenwerking komt op een kritiek moment voor de Duitse politiek, aangezien het land complexe uitdagingen navigeert, waaronder economische druk, migratiekwesties en veiligheidszorgen. Het standvaste standpunt van Merz toont zijn inzet voor het behoud van de Duitse democratische tradities terwijl hij de legitieme zorgen aanpakt die de electorale successen van de AfD hebben aangewakkerd.