Vaticaan geeft historische Inuit-kajak terug aan Canada

Historische teruggave artefacten markeert verzoeningsmijlpaal

In een historisch gebaar van verzoening heeft paus Leo XIV 62 cultureel belangrijke artefacten teruggegeven aan de inheemse volkeren van Canada, waaronder een eeuwenoude Inuit-kajak die werd gebruikt voor walvisjachten. De voorwerpen, die decennialang in de Vaticaanse Musea werden bewaard, werden op 15 november 2025 officieel overgedragen aan de Canadese bisschoppenconferentie in wat de paus beschreef als 'een concreet teken van dialoog, respect en broederschap'.

Culturele betekenis van de Inuit-kajak

Het pronkstuk van de teruggegeven collectie is een iconische Inuit-kajak die meer dan een eeuw oud is. Deze traditionele vaartuigen waren essentieel voor overleving in Arctische gemeenschappen, voornamelijk gebruikt voor de jacht op beloega's en andere zeezoogdieren. 'De kajak vertegenwoordigt meer dan alleen transport - hij belichaamt onze verbinding met de zee, onze jachttradities en onze culturele identiteit,' legde een Inuvialuit-ouderling uit de Northwest Territories van Canada uit.

Volgens historische gegevens van de Canadian Broadcasting Corporation werd de kajak oorspronkelijk tussen 1923-1925 naar Rome gestuurd door katholieke missionarissen voor de Vaticaanse Missionaire Tentoonstelling. Veel van de 62 teruggegeven voorwerpen kwamen van verschillende First Nation, Métis en Inuit gemeenschappen in Canada.

Lange weg naar verzoening

De teruggave volgt op jaren van onderhandelingen die versnelden nadat paus Franciscus in 2022 inheemse leiders ontmoette en excuses aanbood voor de rol van de katholieke kerk in het Canadese kostschoolsysteem. 'Deze teruggave vertegenwoordigt een belangrijke stap richting genezing en verzoening,' zei de Canadese minister van Buitenlandse Zaken Mélanie Joly. 'Het eert het culturele erfgoed van inheemse volkeren en draagt bij aan gerechtigheid en verzoening.'

Het kostschoolsysteem, dat functioneerde van de jaren 1870 tot 1996, scheidde meer dan 150.000 inheemse kinderen met geweld van hun families. Katholieke kerken beheerden ongeveer 64 van de 139 scholen, waar kinderen te maken kregen met misbruik, ondervoeding en culturele onderdrukking. Duizenden stierven aan ziekte en verwaarlozing, waarbij massagraven blijven worden ontdekt op voormalige schoolsites.

Volgende stappen voor de artefacten

De artefacten worden op 6 december 2025 naar Montreal gevlogen, voordat ze worden overgebracht naar het Canadian Museum of History in Gatineau, Quebec. Daar zullen inheemse experts en ouderen werken aan het identificeren van de specifieke herkomst van elk voorwerp en bepalen van hun uiteindelijke plaatsing bij de juiste gemeenschappen.

'Veel van deze objecten werden meegenomen tijdens een periode van culturele onderdrukking waarin inheemse volkeren werden gedwongen zich tot het christendom te bekeren,' merkte een historicus gespecialiseerd in inheemse relaties op. De oorspronkelijke Vaticaanse tentoonstelling van 1925 omvatte ongeveer 100.000 inheemse artefacten van over de hele wereld, waarvan ongeveer 40.000 vandaag nog in de Vaticaanse Musea blijven.

Bredere implicaties

Deze teruggave vertegenwoordigt de laatste stap in de afrekening van de katholieke kerk met haar koloniale verleden. In 2023 verwierp het Vaticaan formeel de "Doctrine of Discovery", een 15e-eeuwse pauselijke verordening die theologische rechtvaardiging bood voor Europese kolonisatie. De huidige teruggave van artefacten toont een groeiende inzet om historische onrechtvaardigheden aan te pakken.

'Hoewel dit het verleden niet ongedaan kan maken, vertegenwoordigt het belangrijke vooruitgang in het erkennen van de culturele diefstal die plaatsvond tijdens de kolonisatie,' verklaarde de National Chief van de Assembly of First Nations. De teruggave wordt door inheemse leiders breed geprezen als een betekenisvolle stap richting cultureel herstel en genezing.