VS zet Venezolaans 'kartel' op terreurlijst

Escalatie in spanningen tussen VS en Venezuela

De Verenigde Staten hebben het zogenaamde Cartel de los Soles (Kartel van de Zonnen) officieel aangewezen als buitenlandse terroristische organisatie, wat een significante escalatie betekent in de al gespannen relaties tussen Washington en Caracas. Deze stap geeft Amerikaanse autoriteiten uitgebreidere bevoegdheden om de organisatie aan te pakken, waarvan de VS beweert dat deze wordt geleid door Venezolaans president Nicolás Maduro zelf.

VS-minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio kondigde de aanwijzing eerder deze maand aan en stelde dat 'het Zonnenkartel Venezuela in zijn greep houdt' en beweerde dat andere hooggeplaatste leden van Maduro's regering deel uitmaken van de terreurgroep. Effectief plaatst deze aanwijzing de hele Venezolaanse regering op de Amerikaanse terreurlijst.

Sterke afwijzing door Venezuela

De regering-Maduro heeft de beschuldigingen krachtig van de hand gewezen, waarbij Venezolaans minister van Buitenlandse Zaken Jorge Arreaza het besluit 'belachelijk en absurd' noemde en volhield dat het kartel niet bestaat. Maduro heeft de VS ervan beschuldigd deze escalatie als voorwendsel te gebruiken om controle te krijgen over Venezuela's enorme oliereserves, die tot de grootste ter wereld behoren.

De VS erkennen Maduro's regime niet en hebben een beloning van 50 miljoen dollar uitgeloofd voor informatie die leidt tot de arrestatie van wat zij 'drugscrimineel' Maduro noemen. Deze laatste stap vertegenwoordigt de ernstigste escalatie in de VS-Venezuela relaties in jaren.

Uitgebreide militaire aanwezigheid in de regio

De spanningen tussen Venezuela en de VS lopen al maanden op. Sinds september heeft het Amerikaanse leger meer dan twintig boten vernietigd waarvan de Trump-regering beweert dat ze drugs vervoerden, wat resulteerde in de dood van meer dan tachtig bemanningsleden.

De VS hebben ook hun militaire aanwezigheid in het Caribisch gebied aanzienlijk uitgebreid. Deze maand stuurde Washington 's werelds grootste vliegdekschip naar de regio, waarbij ze verklaarden dat hun missie is om 'illegale activiteiten in de regio op te sporen, in kaart te brengen en te verstoren.' Dit markeert de eerste keer in meer dan dertig jaar dat de VS zoveel militaire macht in Zuid-Amerika inzet.

VS-minister van Defensie James Hegseth verklaarde vorige week dat de terreuraanwijzing 'een hele reeks nieuwe opties zal bieden' om druk uit te oefenen op Maduro, hoewel hij weigerde te specificeren wat die opties zouden kunnen zijn of of het Amerikaanse leger overweegt doelen in Venezuela aan te vallen.

Internationale reacties en steun

Colombiaans president Gustavo Petro nam het sociale mediaplatform X om te verklaren dat het kartel niet bestaat en noemde het 'een fictief excuus van extreemrechts om regeringen omver te werpen.' Verschillende Latijns-Amerikaanse landen met rechtse regeringen, waaronder Argentinië, Paraguay en Ecuador, hebben echter het Amerikaanse voorbeeld gevolgd en het kartel op hun terreurlijsten geplaatst.

De aanwijzing vertegenwoordigt een significante verschuiving in het Amerikaanse terrorismebeleid. Voorheen hadden alleen groepen zoals ISIS en al-Qaeda de aanwijzing als buitenlandse terroristische organisatie. Sinds Trump weer aan de macht is, heeft hij acht Latijns-Amerikaanse criminele organisaties aangewezen als terreurgroepen die betrokken zijn bij drugshandel, waarmee hij een lang gekoesterde campagnebelofte vervult.

Historische context van het 'Kartel van de Zonnen'

De term 'Kartel van de Zonnen' dook voor het eerst op in de jaren 90, verwijzend naar de zonvormige insignes gedragen door hooggeplaatste Venezolaanse militaire functionarissen die naar verluidt betrokken waren bij drugshandel. Mike LaSusa, een expert op het gebied van georganiseerde misdaad, vertelde de BBC dat 'de naam al snel werd gebruikt voor alle Venezolaanse functionarissen met vermeende banden met drugshandel, ongeacht of zij onderdeel waren van dezelfde organisatie.'

InSight Crime, een denktank gespecialiseerd in georganiseerde misdaad in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied, heeft eerder gewaarschuwd tegen het oversimplificeren van de situatie. Zij merkten op dat het nauwkeuriger is om het fenomeen te beschrijven als 'een systeem van corruptie waarbij militaire en politieke functionarissen profiteren van het samenwerken met drugshandelaren' in plaats van een traditionele kartelstructuur.

Experts hebben bij verschillende nieuwsorganisaties benadrukt dat het Kartel van de Zonnen fundamenteel verschilt van organisaties zoals het Mexicaanse Sinaloa-kartel of het Colombiaanse Medellín-kartel. Een analist merkte op: 'Het is een systeem van contacten en relaties—er is niet één persoon de baas zoals in traditionele kartels.'

De terreuraanwijzing komt te midden van de voortdurende economische crisis in Venezuela. Ondanks 's werelds grootste bewezen oliereserves, wordt het land geconfronteerd met hyperinflatie, wijdverspreide armoede en massale emigratie. De Amerikaanse actie vertegenwoordigt het laatste hoofdstuk in een langdurige confrontatie tussen Washington en Caracas die geen tekenen van vermindering vertoont.

Bronnen: VS Ministerie van Buitenlandse Zaken, BBC Nieuws, InSight Crime