Eerste grote strafeis in historische politieke rechtszaak
Zuid-Koreaanse aanklagers hebben formeel een gevangenisstraf van 10 jaar geëist voor de afgezette president Yoon Suk-yeol in wat de eerste grote strafeis markeert in een reeks historische processen tegen de voormalige leider. De eis van het openbaar ministerie kwam tijdens een zitting bij de Centrale Rechtbank in Seoul op 26 december 2025, gericht op aanklachten van belemmering van de rechtsgang, machtsmisbruik, vervalsing van officiële documenten en vernietiging van bewijs.
Deze eerste zaak vertegenwoordigt slechts één van minstens zes afzonderlijke processen waarmee de voormalige president wordt geconfronteerd, waarbij de meest ernstige een aanklacht voor opstand is in verband met zijn mislukte poging om in december 2024 de staat van beleg af te kondigen. Als hij schuldig wordt bevonden aan de opstandsaanklacht, kan Yoon levenslang of zelfs de doodstraf krijgen, hoewel Zuid-Korea sinds 1997 een onofficieel moratorium op executies handhaaft.
De mislukte staat van beleg
De aanklachten vloeien voort uit Yoon's dramatische en onverwachte afkondiging van de staat van beleg op 3 december 2024, wat Zuid-Korea in de ernstigste politieke crisis in decennia stortte. In een televisietoespraak die het land schokte, beschuldigde Yoon oppositieparlementariërs ervan sympathie te hebben voor Noord-Korea en regeringsfuncties te verlammen, waarbij hij beweerde dat ze 'optraden als agenten voor onze aartsvijand in het noorden'.
Volgens gerechtelijke documenten zou Yoon de staat van beleg al meer dan een jaar hebben gepland als onderdeel van wat aanklagers beschrijven als een systematische poging om 'politieke rivalen te elimineren en de macht te monopoliseren'. De staat van beleg duurde slechts enkele uren voordat deze werd opgeheven na massale straatprotesten en een spoedmotie van het parlement die de afkondiging nietig verklaarde.
Juridisch analist Park Ji-hoon van de Seoul National University vertelde verslaggevers: 'Dit is ongekend in de Zuid-Koreaanse geschiedenis. We hebben nog nooit een president gezien die probeerde de staat van beleg tegen het parlement af te kondigen, en daarna zo ernstige strafrechtelijke aanklachten kreeg nadat hij uit zijn ambt was gezet.'
Snelle politieke val
Yoon's politieke ondergang was snel en dramatisch. Na de afkondiging van de staat van beleg werd hij op 14 december 2024 door het door de oppositie gecontroleerde Nationale Assemblee afgezet, met 204 van de 300 stemmen, waardoor hij onmiddellijk uit zijn ambt werd geschorst. Premier Han Duck-soo werd waarnemend president terwijl het Constitutionele Hof de zaak behandelde.
Op 4 april 2025 bevestigde het Constitutionele Hof unaniem de afzetting in een 8-0 stemming, waarbij Yoon permanent uit zijn ambt werd gezet en gedurende vijf jaar werd gediskwalificeerd voor het bekleden van een openbaar ambt. Dit maakte Yoon slechts de tweede Zuid-Koreaanse president die werd afgezet en uit zijn ambt werd gezet, na Park Geun-hye in 2017.
Het hof oordeelde dat Yoon ernstige grondwettelijke schendingen had begaan, waaronder het bevel aan het leger en de politie om parlementsleden de toegang tot de Nationale Assemblee te blokkeren, het bevel tot arrestatie van rechters en rechters van het Hooggerechtshof, en het illegaal afkondigen van de staat van beleg.
Juridische procedures en familieproblemen
Yoon's juridische problemen gaan verder dan zijn eigen acties. Zijn vrouw, Kim Keon-hee, werd in augustus 2025 gearresteerd op meerdere corruptiebeschuldigingen, waaronder omkoping, aandelenmanipulatie en bemoeienis met de selectie van politieke kandidaten. Dit is de eerste keer dat een voormalig Zuid-Koreaans presidentieel paar tegelijkertijd gevangen zit vanwege strafrechtelijke beschuldigingen.
Volgens rapportage van NPR wordt Kim beschuldigd van het ontvangen van luxe geschenken via tussenpersonen en mogelijke betrokkenheid bij een aandelenmanipulatieschema bij een BMW-dealer. Ze wordt apart van haar man vastgehouden, die in juli 2025 opnieuw werd gearresteerd uit angst dat hij bewijs zou vernietigen als hij werd vrijgelaten.
Bredere politieke context
De processen tegen Yoon vinden plaats te midden van significante politieke verschuivingen in Zuid-Korea. Na zijn afzetting werd op 3 juni 2025 een vervroegde presidentsverkiezing gehouden, waarbij Lee Jae-myung werd gekozen als de nieuwe president. Lee, die in 2022 nipt van Yoon verloor, leidt nu een regering die meerdere speciale aanklageronderzoeken heeft gelanceerd gericht op Yoon's presidentschap.
Internationale waarnemers hebben de veerkracht van Zuid-Korea's democratische instellingen tijdens de crisis opgemerkt. Zoals opgemerkt in verslaggeving van AP News, toonde het beslissende optreden van het Constitutionele Hof de kracht van Zuid-Korea's systeem van checks and balances.
Het vonnis in deze eerste zaak is gepland voor 16 januari 2025, waarbij juridische analisten voorspellen dat Yoon waarschijnlijk minstens vijf jaar gevangenisstraf zal krijgen. Dit vonnis kan echter slechts het begin zijn van een veel langere juridische strijd die uiteindelijk kan bepalen of de voormalige president de rest van zijn leven achter de tralies doorbrengt.
Zoals een rechtbankwaarnemer buiten de zitting opmerkte: 'Dit gaat niet alleen over het lot van één man. Het gaat over of onze democratie zelfs de hoogste leiders verantwoordelijk kan houden wanneer ze hun macht misbruiken.'