Oekraïne escaleert maritieme oorlog met eerste aanval in Middellandse Zee
In een significante escalatie van zijn maritieme campagne heeft Oekraïne voor het eerst een Russische 'schaduwvloot' olietanker in de Middellandse Zee aangevallen, waarbij het onder Omaanse vlag varende schip Qendil werd geraakt met luchtdrones op meer dan 2.000 kilometer van Oekraïens grondgebied. Volgens bronnen binnen de Oekraïense veiligheidsdienst SBU die spreken met Reuters en de Oekraïense publieke omroep Suspilne, markeert dit een dramatische uitbreiding van Oekraïnes maritieme reikwijdte voorbij de Zwarte Zee-regio.
Het doelwit: Qendil en Ruslands schaduwvloot
De Qendil, een ruwe-olietanker van 115.338 ton dode gewicht uit 2006, voer leeg vanuit de Indiase haven Jamnagar toen het werd aangevallen in neutrale wateren bij Kreta. Het schip, dat onder EU- en VK-sancties viel, was onderweg naar Port Said in Egypte en uiteindelijk bestemd voor de Russische haven Oest-Loega. Volgens Lloyd's List liep de tanker kritieke schade op die waarschijnlijk toekomstig gebruik zal voorkomen.
'Dit was een ongekende speciale operatie gericht op een vaartuig dat wordt gebruikt om westerse sancties te omzeilen en de Russische oorlogsinspanning te financieren,' vertelde een SBU-bron aan media. De schaduwvloot, waarvan wordt geschat dat deze tot 1.000 schepen omvat die regelmatig van vlag veranderen en eigendom verhullen, vertegenwoordigt Ruslands primaire methode om internationale olie-embargo's te omzeilen die zijn opgelegd na de invasie van Oekraïne in 2022.
Strategische betekenis en evolutie van maritieme oorlogvoering
Deze aanval vertegenwoordigt een belangrijke strategische verschuiving in Oekraïnes marine-operaties. Voorheen beperkt tot de Zwarte Zee en nabijgelegen wateren, heeft Oekraïne nu het vermogen getoond om Russische doelen in internationale wateren ver van zijn kustlijn aan te vallen. 'De aanval gebruikte een hexacopter-drone gelanceerd vanaf een schip of buurland, wat aangeeft dat commerciële scheepvaart gelinkt aan Russische energie-export nu risico's loopt ver buiten aangegeven conflictzones,' merkten maritieme veiligheidsanalisten op.
De timing is bijzonder significant, aangezien deze slechts dagen na de claim van Oekraïne komt dat het een Russische Kilo-klasse onderzeeër in Novorossiejsk heeft uitgeschakeld met nieuwe 'Sub Sea Baby' onderwaterdrones. Volgens Naval News richtte die aanval van 15 december zich op de achtersteven van de onderzeeër, wat waarschijnlijk aanzienlijke schade aan voortstuwingssystemen veroorzaakte die het $400 miljoen kostende vaartuig voor langere tijd onbruikbaar zou kunnen maken.
Russische reactie en internationale implicaties
Rusland heeft consequent succesvolle Oekraïense aanvallen op zijn marine-activa ontkend. Na de onderzeeëraanval verklaarde het Russische ministerie van Defensie: 'Geen enkel schip of onderzeeër van de Zwarte Zeevloot is beschadigd. Ook is niemand van de bemanning die aan het werk was gewond geraakt.' Satellietbeelden geanalyseerd door onafhankelijke waarnemers tonen echter schade aan het havengebied waar de onderzeeër was afgemeerd.
De aanval in de Middellandse Zee roept serieuze vragen op over maritieme veiligheid in internationale wateren. 'Dit markeert Oekraïnes uitbreiding van militaire operaties voorbij de Zwarte Zee-regio, na eerdere aanvallen op Rusland-gerelateerde tankers voor de Turkse kust,' meldde Times of Malta. De SBU heeft gezworen Russische schaduwvlootschepen 'overal ter wereld' te blijven aanvallen, wat suggereert dat verdere aanvallen op scheepvaart op volle zee kunnen volgen.
Economische oorlogvoering en sanctiehandhaving
Oekraïnes strategie lijkt gericht op het verstoren van Ruslands vermogen om zijn oorlog via olie-export te financieren. Door de schaduwvloot aan te vallen, probeert Oekraïne internationale sancties via militaire middelen te handhaven. 'Deze aanvallen zijn gericht op het ondermijnen van Ruslands vermogen om internationale olie-exportbeperkingen te omzeilen via zijn geheime vloot van tankers,' merkte Forbes op.
De Veiligheidsdienst van Oekraïne (SBU), Oekraïnes belangrijkste interne veiligheidsdienst, heeft een steeds prominentere rol ingenomen in maritieme operaties. Oorspronkelijk gericht op contraspionage en de bestrijding van georganiseerde misdaad, heeft de SBU zijn mandaat uitgebreid tot directe militaire acties tegen Russische economische en marine-doelen.
Wat komt er nu?
Terwijl Oekraïne een groeiend vermogen toont om verre maritieme doelen aan te vallen, blijven de geografische grenzen van het conflict zich uitbreiden. De succesvolle aanval in de Middellandse Zee suggereert dat Oekraïne geavanceerde drone-technologie heeft ontwikkeld met uitgebreid bereik en precisie-targeting mogelijkheden. Ondertussen gaan de diplomatieke inspanningen door, waarbij Europese leiders onlangs in Berlijn bijeenkwamen om veiligheidsgaranties voor Oekraïne te bespreken.
De dubbele aanvallen - op een onderzeeër in de Zwarte Zee en een tanker in de Middellandse Zee - vertegenwoordigen een gecoördineerde escalatie die Ruslands maritieme dominantie en economische veerkracht uitdaagt. Zoals een militaire analist opmerkte: 'Oekraïne herschrijft de regels van maritieme oorlogvoering met asymmetrische drone-technologie, waarmee wordt bewezen dat zelfs zonder een traditionele marine een vastberaden natie macht over enorme afstanden kan projecteren.'