Duizenden protesteren in Rio na dodelijkste politieoperatie van Brazilië
Duizenden demonstranten hebben zaterdag de straten van Rio de Janeiro overspoeld in een massaal protest tegen wat mensenrechtenorganisaties de dodelijkste politieoperatie in de geschiedenis van Brazilië noemen. De protesten barstten los slechts dagen na een enorme politie-inval in twee grote favela's waarbij meer dan 120 doden vielen, wat internationale veroordeling en eisen tot verantwoording veroorzaakte.
Operatie verandert favela's in 'oorlogsgebieden'
De politieoperatie, die eerder deze week begon in de favela's Complexo do Alemão en Penha, betrof ongeveer 2.500 agenten die verdachte drugshandelaren targetten. Volgens AP News is het dodental opgelopen tot minstens 121 mensen, wat het een van de meest gewelddadige politieoperaties in de recente geschiedenis van Brazilië maakt.
Demonstranten droegen borden met 'Favela lives matter' en eisten het aftreden van gouverneur Castro van Rio de Janeiro, die de operatie verdedigde als noodzakelijk om wat hij 'narco-terrorisme' noemde te bestrijden. De gouverneur beweerde dat alle gedoden criminelen waren die arrestatie weerstonden, maar bewoners en mensenrechtengroepen betwisten deze karakterisering.
Operatie op militaire schaal
De politie-inzet was enorm in omvang, met twee helikopters, dertig gepantserde voertuigen en twaalf sloopwagens om door barricades van bewoners te breken. Drugshandelaren gebruikten naar verluidt drones tijdens de confrontatie, wat de geavanceerde aard van het conflict in Rio's favela's benadrukt.
Veiligheidsdeskundigen hebben de operatie veroordeeld als 'een nutteloos bloedbad dat niets bijdraagt aan het beëindigen van het drugsprobleem in Rio'. De operatie trof vooral jonge zwarte mannen, wat zorgen opriep over raciale profilering en excessief geweld in gemarginaliseerde gemeenschappen.
Mensenrechtenorganisaties eisen onderzoek
Meerdere mensenrechtenorganisaties, waaronder Amnesty International Brazilië en de Verenigde Naties, hebben opgeroepen tot onmiddellijke onderzoeken naar de operatie. 'We zijn allemaal verslagen,' zei de directeur van Amnesty International Brazilië. 'Het is zo verdrietig om te zien wat er gebeurt in deze gemeenschappen. Het is vreselijk dat deze mensen hier doorheen moeten.'
Het Braziliaanse openbaar ministerie heeft een nog hoger dodental van 130 mensen gerapporteerd en heeft toegang tot forensisch bewijs aangevraagd voor een onafhankelijk onderzoek. De operatie verstoorde het dagelijks leven in de getroffen gemeenschappen, waardoor scholen en universiteiten moesten sluiten en families getraumatiseerd werden door het geweld.
Gemeenschapsimpact en politieke gevolgen
De straten waren gevuld met bewoners, activisten en moeders die zonen verloren bij deze en eerdere politieoperaties tegen drugshandel. De emotionele impact werd vastgelegd door Grasiele Fernandes do Carmo, wier 22-jarige broer werd gedood in de operatie. Ze beschreef haar broer als een middelbare school afgestudeerde met een formele baan, en zei dat de politie hem 'vernietigde' en 'onze familie verwoestte'.
Het incident heeft nationaal politiek debat veroorzaakt, waarbij president Lula onlangs nieuwe wetgeving ondertekende om de strijd tegen georganiseerde misdaad te versterken. Critici beweren echter dat dergelijke hardhandige politietactieken alleen maar cycli van geweld in de armste gemeenschappen van Brazilië in stand houden.
De protesten in Rio vertegenwoordigen groeiende frustratie met veiligheidsbeleid dat volgens bewoners hun wijken verandert van 'woonwijken voor de arbeidersklasse naar oorlogsgebieden'. Terwijl de internationale gemeenschap toekijkt, neemt de druk toe voor uitgebreide politiehervorming en verantwoordingsmaatregelen in Brazilië.