Italië boet Apple €98,6 miljoen voor misbruik machtspositie

Italiaanse mededingingsautoriteit legt Apple zware boete op

In een baanbrekende beslissing die digitale privacy- en mededingingsbeleid in Europa zou kunnen hervormen, heeft de Italiaanse Mededingingsautoriteit (AGCM) een boete van €98,6 miljoen (ongeveer $116 miljoen) opgelegd aan Apple voor misbruik van zijn dominante marktpositie. De sanctie, aangekondigd op 22 december 2025, richt zich op Apple's App Tracking Transparency (ATT)-beleid, dat volgens de toezichthouder 'onevenredig' en schadelijk is voor externe app-ontwikkelaars.

De kern van de controverse

Het onderzoek, uitgevoerd in samenwerking met de Europese Commissie en andere nationale mededingingsautoriteiten, richtte zich op Apple's ATT-raamwerk dat in april 2021 werd geïntroduceerd. Volgens de AGCM creëert Apple's implementatie wat toezichthouders een 'dubbele toestemmings'-mechanisme noemen, dat externe app-ontwikkelaars dwingt gebruikers twee keer toestemming te vragen voor dezelfde gegevensverzameling.

'De voorwaarden van het ATT-beleid worden eenzijdig opgelegd en schaden de belangen van Apple's commerciële partners,' verklaarde de autoriteit in haar officiële persbericht. 'Ze bleken ook onevenredig te zijn voor het bereiken van de door het bedrijf gestelde gegevensbeschermingsdoelen.'

Hoe het ATT-beleid ontwikkelaars benadeelt

Onder Apple's systeem moeten externe ontwikkelaars specifieke toestemming voor gegevensverzameling verkrijgen via Apple's ATT-prompt. De autoriteit stelde echter vast dat deze prompt niet voldoet aan privacywetgeving, waardoor ontwikkelaars aanvullende toestemmingsmechanismen moeten implementeren. Dit creëert een situatie waarin gebruikers twee keer om toestemming wordt gevraagd voor essentially hetzelfde doel.

Aangezien gebruikersgegevens een cruciale input vormen voor gepersonaliseerde online advertenties, beperkt deze dubbele toestemmingsvereiste gegevensverzameling, koppeling en gebruik aanzienlijk. De AGCM stelt dat dit onevenredig schadelijk is voor ontwikkelaars wier bedrijfsmodellen afhankelijk zijn van advertentie-inkomsten, evenals voor adverteerders en advertentieplatforms.

Apple's dominante positie onder de loep

De autoriteit constateerde dat Apple een 'superdominante positie' heeft op de markt voor het leveren van platforms voor online distributie van apps aan iOS-gebruikers via zijn App Store. Deze marktmacht, gecombineerd met wat toezichthouders als beperkende praktijken beschouwen, vormt een schending van Artikel 102 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).

'De dubbele toestemmingsaanvraag maakt het ATT-beleid onevenredig,' concludeerde de autoriteit, 'aangezien Apple hetzelfde niveau van privacybescherming voor gebruikers had kunnen waarborgen door ontwikkelaars toestemming voor profilering in één stap te laten verkrijgen.'

Bredere Europese context

Deze Italiaanse actie vindt plaats te midden van toenemende Europese controle op grote techplatforms. Eerder in 2025 legde de Europese Commissie Apple een boete van €500 miljoen op voor schending van de Digital Markets Act (DMA), specifiek voor anti-stuurverplichtingen met betrekking tot alternatieve betaalmethoden. De DMA, die in 2024 volledig van kracht werd, wijst Apple aan als 'poortwachter' en verplicht het om externe app-winkels op iPhones toe te staan.

Volgens documenten van de Europese Commissie zijn deze regelgevende acties bedoeld om eerlijke concurrentie en consumentenkeuze in digitale markten te waarborgen. De Italiaanse zaak vertegenwoordigt een significante kruising van mededingingsrecht en gegevensprivacyregelgeving.

Industrie-impact en reacties

De boete heeft aanzienlijke implicaties voor het app-ontwikkelingsecosysteem. Kleinere ontwikkelaars hebben naar verluidt moeite met dalende advertentie-inkomsten omdat gebruikers onder het ATT-systeem steeds vaker gepersonaliseerde advertenties weigeren. Ondertussen heeft Apple groei gezien in zijn eigen advertentiediensten en blijft het App Store-commissies innen.

Apple heeft bevestigd dat het in beroep gaat tegen de beslissing en verdedigt ATT als het bieden van cruciale privacybescherming die gelijkelijk van toepassing is op alle ontwikkelaars. In een verklaring gerapporteerd door 9to5Mac handhaafde Apple dat zijn diensten zoals Siri, Maps, FaceTime en iMessage zijn ontworpen om gegevenskoppeling tussen diensten te voorkomen.

Wat gebeurt er nu?

Het beroepsproces kan maanden of zelfs jaren duren, maar de beslissing signaleert al een verschuiving in hoe Europese toezichthouders de kruising van privacy en concurrentie benaderen. De zaak stelt vast dat privacymaatregen, hoewel belangrijk, niet kunnen worden gebruikt om concurrenten oneerlijk te benadelen of marktdominantie te versterken.

Zoals Reuters meldde, voegt deze actie toe aan de voortdurende wereldwijde regelgevingsdruk op grote techplatforms. Soortgelijke mededingingsonderzoeken zijn gaande in Duitsland, Frankrijk en Brazilië, wat suggereert dat Apple's privacy-eerst benadering mogelijk voortdurende controle van mededingingsautoriteiten wereldwijd zal ondervinden.

De Italiaanse beslissing benadrukt ook de uitbreidende regelgevende rol van de AGCM. Recentelijk gemachtigd door Italië's 'Ferragni-wet' om sociale media-influencers te monitoren, toont de autoriteit haar bereidheid om complexe digitale marktkwesties aan te pakken.

Conclusie

De boete van €98,6 miljoen vertegenwoordigt meer dan alleen een financiële sanctie—het is een verklaring over hoe Europese toezichthouders de verantwoordelijkheden van dominante digitale platforms zien. Naarmate privacyregelgeving zoals GDPR en concurrentieregels zoals de DMA blijven evolueren, zullen bedrijven zoals Apple steeds complexere regelgevingslandschappen moeten navigeren waar privacybescherming moet worden afgewogen tegen eerlijke concurrentievereisten.

De uitkomst van Apple's beroep en soortgelijke zaken in heel Europa zullen waarschijnlijk digitale marktregelgeving voor de komende jaren vormgeven, waarbij wordt bepaald hoeveel controle platformeigenaren kunnen uitoefenen over hun ecosystemen terwijl ze privacyvoordelen voor gebruikers claimen.