Duitsland keurt gedeeltelijke dienstplicht voor noodgevallen goed

Grote Duitse Hervorming Militaire Dienst

Duitsland heeft een belangrijke stap gezet naar herinvoering van de dienstplicht na jaren van debat, waarbij de regering een gedeeltelijke terugkeer van verplichte militaire dienst heeft goedgekeurd die tijdens nationale noodsituaties kan worden geactiveerd. Deze mijlpaalbeslissing komt terwijl Duitsland groeiende veiligheidsdreigingen ondervindt na de Russische invasie in Oekraïne en kritieke personeelstekorten in zijn strijdkrachten probeert aan te pakken.

Nieuwe Registratie- en Screeningsvereisten

Vanaf 1 januari 2026 ontvangen alle Duitse burgers QR-codes voor online militaire vragenlijsten wanneer ze 18 worden. Mannen zijn wettelijk verplicht deze formulieren in te vullen, die onderwijs, beschikbaarheid en bereidheid om te dienen beoordelen, terwijl deelname voor vrouwen vrijwillig blijft. 'Dit gaat over voorbereid zijn, niet over paniek zaaien,' benadrukte defensieminister Boris Pistorius tijdens de aankondiging.

De hervorming introduceert verplichte medische en psychologische screening voor alle 18-jarige mannen, met ongeveer 350.000 jonge mannen die jaarlijks de militaire leeftijd bereiken volgens bondskanselier Friedrich Merz. Het screeningsproces richt zich aanvankelijk op nieuwe 18-jarigen voordat het wordt uitgebreid naar alle volwassen mannen in fasen. Vrouwen kunnen niet worden verplicht zonder grondwetswijziging, wat politiek uitdagend blijft gezien de huidige parlementaire verhoudingen.

Noodactiveringsmechanisme

Het meest controversiële aspect van de hervorming stelt vast dat als vrijwillige werving niet aan militaire behoeften voldoet, de Bondsdag gedeeltelijke dienstplicht kan activeren via aparte noodwetgeving. Deze Bedarfswehrpflicht (dienstplicht op basis van behoefte) zou slechts een deel van de in aanmerking komende mannen treffen als er meer de militaire leeftijd bereiken dan nodig is.

'Er is geen reden tot zorgen of angst,' verzekerde Pistorius het publiek, verwijzend naar Koude Oorlog-afschrikkingsprincipes. 'Hoe beter onze strijdkrachten kunnen afschrikken en verdedigen door bewapening, opleiding en personeel, des te kleiner de kans dat we überhaupt bij een conflict betrokken raken.'

Aanpak Kritieke Personeelstekorten

Duitsland kampt momenteel met een tekort van 80.000 soldaten en heeft ongeveer 200.000 extra reservisten nodig om aan zijn NAVO-verplichtingen te voldoen. De Bundeswehr heeft ongeveer 260.000 militair personeel nodig voor volledige operationele capaciteit, maar heeft momenteel slechts ongeveer 182.000 actieve soldaten volgens officiële statistieken.

Om vrijwillige dienst te stimuleren, biedt de regering aantrekkelijke prikkels waaronder maandelijkse salarissen van €2.600 en subsidies voor het behalen van een rijbewijs. Het plan behoudt ook het recht op gewetensbezwaren, waardoor zij die militaire dienst weigeren op ethische gronden alternatieve burgerlijke taken in de gezondheidszorg of sociale diensten kunnen vervullen.

Jongerenverzet en Historische Context

Recente peilingen wijzen op aanzienlijk verzet onder jonge Duitsers, waarbij slechts 35% van de 18-29 jarigen militaire diensthervormingen steunt vergeleken met 54% algemene steun. Jongerenorganisaties beargumenteren dat de regering onderwijs en geestelijke gezondheidszorg moet prioriteren als ze zulke substantiële eisen stelt aan jongeren.

De hervorming vertegenwoordigt een dramatische verschuiving van Duitslands post-Koude Oorlog militaire houding. Het land schortte de dienstplicht in 2011 op, waarbij het onnodig werd geacht gezien veranderende geopolitieke omstandigheden. De Russische invasie in Oekraïne in 2022 leidde echter tot een fundamentele herbeoordeling van Duitse veiligheidsbehoeften.

Duitsland blijft gebonden aan het Twee-plus-verdrag, dat het verenigde Duitse leger beperkte tot 370.000 personeelsleden na de hereniging. De regering heeft sindsdien autoriteit verkregen om onbeperkt te lenen voor defensie-investeringen en streeft ernaar het sterkste leger van Europa op te bouwen volgens bondskanselier Merz.

De Bundeswehr moet nu zwaar investeren in extra opleidingspersoneel en kazerne-infrastructuur, aangezien veel faciliteiten zijn verslechterd tijdens jaren van beperkte militaire focus. Dit uitgebreide hervormingspakket weerspiegelt Duitslands evoluerende rol in Europese veiligheid en zijn reactie op een steeds onzekerder geopolitiek landschap.