VS zet EU onder druk over digitale regels in tariefconflict

Trans-Atlantische handelsspanningen lopen op over digitale regelgeving

Washington eist dat Brussel zijn baanbrekende digitale regelgeving terugdraait in ruil voor verlaging van de straffende tarieven van 50% op Europese staal- en aluminiumexport, wat leidt tot een grote impasse in de trans-Atlantische handelsrelaties. Het conflict komt slechts maanden nadat de EU en VS in juli 2025 een zogenaamd stabiliserend handelsakkoord bereikten.

De kern van het conflict: digitale soevereiniteit versus handelstoegang

VS-minister van Handel Howard Lutnick verbond de twee kwesties expliciet tijdens recente hooggeplaatste vergaderingen in Brussel en vertelde EU-handelsministers dat Washington alleen zou overwegen de staal- en aluminiumtarieven te verlagen als de EU zijn digitale regelgevingskader versoepelt. 'Als ministers tot die evenwichtige aanpak kunnen komen, wat ik denk dat ze kunnen, dan zullen wij – samen met hen – de staal- en aluminiumkwesties aanpakken,' zei Lutnick na de vergadering.

De Amerikaanse positie vertegenwoordigt een significante escalatie in wat al lang sluimerende spanningen waren over Europa's Digital Services Act en Digital Markets Act. Deze regelgeving, die gericht is op het creëren van eerlijkere digitale markten en het beschermen van consumenten, heeft met name Amerikaanse techgiganten zoals Google, Apple, Amazon en Meta getroffen.

Juli-akkoord onder druk

Het akkoord van 25 juli tussen Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en Amerikaans president Donald Trump zou 'stabiliteit en voorspelbaarheid' in de trans-Atlantische handel moeten herstellen. Belangrijke bepalingen omvatten 15% tarieven voor de meeste EU-export, nul of bijna-nul tarieven op vliegtuigen en natuurlijke hulpbronnen, en een gezamenlijke inspanning om de staal- en aluminiumsectoren te beschermen tegen oneerlijke concurrentie.

De implementatie verloopt echter traag en controversieel. Het akkoord wacht nog steeds op goedkeuring door het Europees Parlement, en beide partijen blijven aandringen op aanvullende concessies. 'We realiseren ons dat we nog veel werk voor de boeg hebben, vooral op het gebied van staal en derivaten, waar we proberen de tarieven te verlagen en gezamenlijk de mondiale overcapaciteit aan te pakken,' zei Europees Commissaris voor Handel Maroš Šefčovič.

Digitale druk intensiveert

De Amerikaanse eisen komen te midden van doorlopende handhavingsacties tegen Amerikaanse techbedrijven. In recente maanden heeft de Europese Commissie Google €2,95 miljard en Apple €500 miljoen beboet voor DMA-overtredingen, terwijl Meta een boete van €200 miljoen kreeg voor zijn 'betalen of toestemmen'-model.

VS-handelsvertegenwoordiger Jamieson Greer uitte de zorgen van Washington: 'De Verenigde Staten hebben al jaren significante zorgen over de Digital Markets Act en vergelijkbare wetgeving in de EU. Vaak worden Amerikaanse bedrijven bijna uitsluitend getroffen, handhaving is soms behoorlijk agressief en boetes kunnen hoog zijn.'

EU verzet zich tegen digitale koppeling

Brussel heeft de verbinding tussen digitale regelgeving en tariefverlichting resoluut afgewezen. Šefčovič benadrukte dat 'onze wetten niet discriminerend zijn, ze zijn niet gericht op Amerikaanse bedrijven.' Hij voegde eraan toe dat de Commissie bereid was de Amerikaanse zorgen aan te pakken, maar alleen wanneer Washington bereid was Europese zorgen over markttoegang te bespreken.

De positie van de EU weerspiegelt haar inzet voor digitale soevereiniteit. Zo benadrukte een Commissie-functionaris: 'Onze soevereine digitale wetgeving staat niet ter discussie.' Dit standpunt plaatst het blok in een moeilijke positie, aangezien de staaltarieven aanzienlijke economische schade veroorzaken in lidstaten.

Lidstaten voelen de pijn

De economische impact varieert binnen de EU. De Poolse premier Donald Tusk schatte dat zijn land ongeveer €2 miljard zou kunnen verliezen door de 15% tarieven. Het Bulgaarse ministerie van Economie berekende directe gevolgen van €468 miljoen met aanvullende indirecte effecten van €158 miljoen. Duitsland lijkt ondertussen meer sympathiek te staan tegenover Amerikaanse zorgen over digitale regelgeving.

Duits minister van Economie Katherina Reiche pleitte voor minder digitale regels en meer AI-implementatie: 'Zonder de implementatie van AI-modellen zal er geen rooskleurige toekomst zijn.' Dit suggereert mogelijke verdeeldheid binnen het EU-blok over hoe de kwestie van digitale regelgeving moet worden benaderd.

Gemeenschappelijke grond over China

Ondanks de spanningen vonden beide partijen enige overeenstemming over het aanpakken van Chinese overcapaciteit. Tsjechisch minister van Industrie en Handel Lukáš Vlček merkte op: 'Het punt is dat we een gemeenschappelijke oplossing kunnen vinden, omdat de echte handelstegenstander hier China is, niet de Verenigde Staten.'

In oktober verhoogde de EU de tarieven op buitenlands staal om zijn industrie te beschermen tegen goedkope Chinese export, wat overeenstemming toont met Amerikaanse zorgen over mondiale marktverstoringen.

Wat komt er nu?

De impasse creëert een delicate evenwichtsoefening voor Europese leiders. Ze moeten hun regelgevende autonomie beschermen terwijl ze de economische schade door Amerikaanse tarieven aanpakken. Met het Europees Parlement dat het juli-akkoord nog moet goedkeuren en lidstaten die aandringen op sectorspecifieke uitzonderingen, blijft het pad vooruit onzeker.

Zoals Deens minister van Buitenlandse Zaken Lars Løkke Rasmussen samenvatte: 'We bespraken niet alleen bilaterale kwesties, maar ook enkele van de uitdagingen die we samen het hoofd moeten bieden.' De komende maanden zullen testen of trans-Atlantische partners hun verschillen kunnen overbruggen of dat digitale regelgeving het laatste twistpunt wordt in een steeds gespannener relatie.