Strategische oefeningen verhogen spanningen in Oost-Europa
Rusland en Belarus zijn een omvangrijke gezamenlijke militaire oefening begonnen langs hun grenzen met Polen en de Baltische staten, wat directe veiligheidsmaatregelen van NAVO-leden heeft uitgelokt. De Zapad-2025-oefeningen, die lopen van 12 tot 16 september 2025, komen op een bijzonder gevoelig moment na recente drone-incidenten in het Poolse luchtruim.
Grensafsluitingen en verhoogde alertheid
Als reactie op de militaire activiteiten heeft Polen zijn grens met Belarus voor onbepaalde tijd gesloten, inclusief alle treinverbindingen. Premier Donald Tusk omschreef de oefeningen als "zeer agressief" en vond plaats "heel dicht bij de Poolse grens." Minister van Binnenlandse Zaken Marcin Kierwiński verklaarde dat de grenzen pas heropenen wanneer de regering zeker weet "dat er geen bedreiging meer is voor Poolse burgers."
"Dit brengt ons het dichtst bij een gewapend conflict sinds de Tweede Wereldoorlog," waarschuwde Tusk na recente drone-incidenten.
Oefenschaal en nucleaire dimensies
Volgens Litouwse militaire inlichtingen nemen ongeveer 30.000 troepen deel aan de oefeningen, hoewel Rusland en Belarus claimen dat minder dan 10.000 soldaten betrokken zijn. Dit betekent een significante vermindering vergeleken met de 200.000 troepen die deelnamen aan de Zapad-oefeningen in 2021, die voorafgingen aan de Russische invasie in Oekraïne.
De oefeningen omvatten nucleaire wapentrainingscomponenten, met nucleaire systemen gestationeerd in Belarus. Zoals Rusland-correspondent Geert Groot Koerkamp opmerkte: "Het ligt voor de hand dat ook de inzet van kernwapens onderdeel is van de oefening. Er zijn kernwapens gestationeerd in Belarus als een duidelijk signaal van Moskou aan het Westen."
Internationale reactie en veiligheidsmaatregelen
NAVO-leden hebben gereageerd met verhoogde waakzaamheid. Litouwen heeft de grensbeveiliging versterkt, terwijl Frankrijk en Duitsland extra gevechtsvliegtuigen naar Polen hebben gestuurd om de oostgrens van de NAVO te beschermen. De Suwalki-corridor—een strategische landverbinding tussen Belarus en de Russische exclave Kaliningrad—staat onder bijzondere aandacht.
Ondanks de oplopende spanningen uitte het demissionaire Nederlandse kabinet gematigde bezorgdheid. Minister Brekelmans van Defensie verklaarde: "Dit past bij wat Rusland normaal doet. Het is niet iets om heel erg van in de stress te raken." Minister Van Weel van Buitenlandse Zaken voegde toe dat autoriteiten indicatoren monitoren om onderscheid te maken tussen oefeningen en potentiële bedreigingen.
De Zapad-2025-oefeningen vertegenwoordigen de eerste grote Russisch-Belarussische militaire samenwerking sinds de grootschalige Russische invasie in Oekraïne in 2022, en vinden plaats te midden van aanhoudende regionale instabiliteit en veiligheidszorgen.