Dodelijke terreuraanslag op Joods festival in Sydney
In een gruwelijke daad van geweld die schokgolven over de hele wereld heeft gestuurd, openden twee schutters het vuur op een Chanoekaviering op Sydney's iconische Bondi Beach afgelopen zondagavond. Minstens 16 mensen kwamen om het leven en tientallen anderen raakten gewond. De aanslag, die plaatsvond tijdens het 'Chanoeka aan Zee'-evenement op de eerste avond van het Joodse Lichtjesfeest, is door Australische autoriteiten uitgeroepen tot een terroristisch incident dat specifiek gericht was op de Joodse gemeenschap.
'Dit was een gerichte aanval op Joodse Australiërs,' zei de Australische premier Anthony Albanese tijdens een sombere persconferentie. 'Het was een verwoestend terroristisch incident dat onschuldige levens heeft geëist tijdens wat een vreugdevolle viering had moeten zijn.'
Volgens ooggetuigenverslagen en politierapporten vuurden de aanvallers vanaf een voetgangersbrug die uitkijkt over het strandfeest rond 18:30 uur lokale tijd. Onder de slachtoffers bevonden zich rabbijn Eli Schlanger, de organisator van het evenement, en een 10-jarig kind. Eén schutter werd gedood tijdens het treffen met de politie, terwijl de tweede in kritieke toestand in het ziekenhuis verblijft.
Wereldwijde veroordeling en solidariteit
De aanslag heeft onmiddellijke veroordeling uitgelokt van wereldleiders en Joodse organisaties wereldwijd. Demissionair Nederlands premier Dick Schoof uitte solidariteit met Australië en zei op sociaal mediaplatform X: 'We staan aan de zijde van de wereldwijde Joodse gemeenschap en blijven strijden tegen antisemitisme en haat.'
De Franse president Emmanuel Macron echode deze gevoelens en schreef: 'Frankrijk leeft mee met de slachtoffers, de gewonden en hun naasten. We zullen onverminderd blijven strijden tegen antisemitische haat, die ons allen raakt, waar die ook toeslaat.'
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu nam een meer puntige benadering en beweerde dat hij Australische leiders 'maanden geleden' al had gewaarschuwd voor de gevaren van het niet aanpakken van antisemitisme. Hij verbond de aanslag controversieel met de recente Australische beslissing om de Palestijnse staat te erkennen en noemde dit 'olie op het antisemitische vuur gooien.'
Verhoogde veiligheidsmaatregelen wereldwijd
Na de aanslag is de veiligheid voor Joodse gemeenschappen wereldwijd opgeschroefd. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) bevestigde dat het dreigingsniveau voor een terroristische aanslag in Nederland op niveau 4 blijft - de op een na hoogste categorie - wat duidt op een substantiële dreiging.
'We zijn extra alert,' zei een woordvoerder van de gemeente Den Haag, hoewel ambtenaren weigerden te specificeren of er extra veiligheidsmaatregelen werden geïmplementeerd voor Chanoekavieringen. Soortgelijke verklaringen kwamen uit Amsterdam en Utrecht, waar autoriteiten opmerkten dat 'zichtbare en onzichtbare veiligheidsmaatregelen' al lang van kracht zijn rond Joodse instellingen.
Volgens een Reuters-rapport zijn wereldwijde veiligheidsmaatregelen aanzienlijk verhoogd voor Chanoekavieringen wereldwijd na de schietpartijen in Bondi, waarbij autoriteiten in meerdere landen verbeterde beschermende maatregelen implementeren.
De betekenis van Chanoeka te midden van tragedie
De aanslag vond plaats op de eerste avond van Chanoeka, een achtdaags Joods festival dat de herinwijding van de Tweede Tempel in Jeruzalem herdenkt tijdens de Makkabese Opstand tegen het Seleucidische Rijk in de 2e eeuw v.Chr. De feestdag, bekend als het Lichtjesfeest, symboliseert religieuze vrijheid en de triomf van licht over duisternis.
'Het eerste kaarsje dat wordt aangestoken bij de Chanoekaviering krijgt extra betekenis,' zei de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding, verwijzend naar hoe de aanslag de symboliek van de feestdag heeft getransformeerd.
Ondanks de tragedie zijn Joodse gemeenschappen vastbesloten hun vieringen voort te zetten. Rabbijn Aryeh Leib Heintz van de Joodse gemeenschap in Utrecht vertelde aan Nederlandse media: 'Terroristen willen terroriseren, en wij willen niet dat dat de overhand krijgt. We gaan de viering zoals altijd doen: we steken lichtjes aan en we gaan samen zingen.'
Toenemend antisemitisme: een wereldwijde zorg
De aanslag in Sydney komt te midden van groeiende zorgen over toenemend antisemitisme wereldwijd. Een groot onderzoek uit 2025 onder meer dan 10.000 Joden wereldwijd onthulde dat 76% van de respondenten antisemitisme als hun meest urgente zorg identificeerde, waarbij andere kwesties zoals Israël-Diaspora-relaties en erfgoedbehoud werden overschaduwd.
Het Centraal Joods Overleg in Nederland liet weten 'ontzet en geschokt' te zijn door de schietpartij en stelde: 'De aanhoudende aanvallen op synagogen en Joden wereldwijd, samen met de dagelijkse demonstraties die terrorisme en moord verheerlijken, creëren een onaanvaardbaar klimaat van geweld en angst om openlijk Joods te zijn.'
Een ADL Global 100 Index-onderzoek dat eerder dit jaar werd gepubliceerd, toonde aan dat 46% van de volwassenen wereldwijd 'diepgewortelde' antisemitische attitudes koestert, wat ongeveer 2,2 miljard mensen vertegenwoordigt - meer dan het dubbele van het percentage van tien jaar geleden.
Gemeenschapsveerkracht en vooruitgang
Terwijl onderzoeken doorgaan naar hoe de aanvallers aan hun wapens kwamen (vermoedelijk halfautomatische geweren) in een land met strenge wapenwetten, tonen de Joodse gemeenschap en haar bondgenoten opmerkelijke veerkracht. De aanslag vertegenwoordigt de eerste dodelijke massaschietpartij in Australië sinds 2022, wat pijnlijke herinneringen oproept aan het bloedbad in Port Arthur in 1996 dat leidde tot de strikte vuurwapenregelgeving van het land.
In Utrecht ging de Chanoekaviering, ondanks de verhoogde spanningen, zoals gepland door. 'Vele mensen, joden en niet-joden, komen naar de viering,' zei rabbijn Heintz, waarbij hij het belang benadrukte van gemeenschapssolidariteit in het aangezicht van haat.
De tragedie op Bondi Beach dient als een schrijnende herinnering aan de aanhoudende dreiging van antisemitisch geweld, zelfs terwijl het de vastberadenheid van Joodse gemeenschappen wereldwijd benadrukt om hun tradities te vieren en hun identiteit te behouden in het aangezicht van tegenspoed.