Dodelijkste politieactie Brazilië leidt tot internationale verontwaardiging
Het dodental van een massale politieactie tegen drugskartels in Rio de Janeiro is opgelopen tot 132 mensen, volgens de openbare verdediger van de staat Rio. De operatie, met de codenaam "Operatie Inhouding," richtte zich op de machtige criminele organisatie Comando Vermelho (Rode Commando) in de favela-complexen Penha en Alemão, die worden beschouwd als bolwerken van de bende.
Ongekend geweld en burgergetuigenissen
De operatie betrof ongeveer 2.500 politieagenten en resulteerde in wat bewoners beschreven als executie-achtige moorden. Getuigen meldden slachtoffers te hebben gevonden die in hun achterhoofd waren geschoten, vastgebonden en brandwonden vertoonden. "De schok zit er hier in Rio ook nu nog, een dag na het drama, goed in. Dat er zo'n bloedbad is aangericht tijdens deze drugsoperatie en inwoners nog steeds veel lichamen vinden in de heuvels rondom de wijken is ongekend in de geschiedenis van drugsoperaties in deze stad," zei Nina Jurna, correspondent Latijns-Amerika.
Bewoners ontdekten 's nachts minstens 70 extra lichamen in nabijgelegen bossen, die op openbare pleinen werden geplaatst voor identificatie door familieleden. Het officiële politierapport bevestigde 119 doden, waaronder vier politieagenten, terwijl de openbare verdediger 132 doden documenteerde. Het verschil in aantallen heeft zorgen gewekt over transparantie en verantwoording.
Militaire schaaloperatie en tactieken
De operatie omvatte gepantserde voertuigen, helikopters en drones in wat meer leek op militaire oorlogsvoering dan traditionele wetshandhaving. Drugshandelaren reageerden met geavanceerde tactieken, waarbij ze drones gebruikten om granaten op politieteams te gooien en barricades creëerden met brandende vrachtwagens en banden. De intense vuurgevechten duurden meer dan twaalf uur, wat bewoners beschreven als een "theater van oorlog en barbarij."
"Er klinkt ook grote verontwaardiging en kritiek op de gouverneur van Rio die deze bloedige manier van drugsstrijd goedpraat, terwijl het voor veel bewoners aanvoelt als publieke executies," voegde Jurna toe.
Internationale veroordeling en politieke gevolgen
De Verenigde Naties uitten hun afschuw over het geweld en riepen op tot snelle onderzoeken. Het VN-kantoor voor de Mensenrechten veroordeelde de brutaliteit van de operatie, waarbij ongeveer 30 mensenrechtenorganisaties een verklaring ondertekenden waarin werd gesteld dat "veiligheid niet wordt bereikt met bloed."
Brazilië's president Luiz Inácio Lula da Silva was naar verluidt "verbijsterd" door het dodental en verrast dat de operatie werd gelanceerd zonder medeweten van de federale regering. De federale regering heeft een delegatie gestuurd om te overleggen met de gouverneur van Rio, Cláudio Castro, die de operatie verdedigde als een succes ondanks de massale slachtoffers.
Historische context en veiligheidscrisis
Deze operatie overtreft eerdere dodelijke politieacties in Rio, waaronder de inval in Jacarezinho in 2021 waarbij 28 doden vielen en de operatie in Penha in 2022 met 23 doden. Het Comando Vermelho, ontstaan in de jaren 70 als een gevangenisalliantie tussen gewone criminelen en linkse guerrillastrijders, is uitgegroeid tot een van de machtigste criminele organisaties van Brazilië.
"Het drama legt tegelijkertijd bloot dat de veiligheid in het geding is. Want de drugskartels en gewapende milities hebben in de afgelopen jaren steeds meer gebieden in handen gekregen, en domineren nu meer dan 60 procent van de wijken in Rio," legde Jurna uit. "De kritiek heerst ook dat de autoriteiten dit jarenlang te veel op z'n beloop hebben gelaten en niet aan effectieve en duurzame strijd doen tegen de georganiseerde misdaad."
De operatie vond plaats enkele dagen voordat Brazilië de VN-wereldklimaattop (COP30) in het Amazonegebied organiseert, met gerelateerde activiteiten die ook in Rio zijn gepland, wat vragen oproept over de timing en motivaties achter de massale politieactie.