Historische rechtszaak voor bloedbad Bloody Sunday 1972
In een historisch moment voor Noord-Ierlands bewogen geschiedenis is de eerste strafrechtelijke zaak over het Bloody Sunday-bloedbad van 1972 begonnen in Belfast. Na meer dan vijf decennia wachten staat de anonieme "Soldaat F" terecht voor twee moorden en vijf pogingen daartoe tijdens het protest op 30 januari 1972 in Londonderry.
De Bloody Sunday-tragedie
Op die noodlottige dag demonstreerden Noord-Ierse betogers tegen het Britse bewind en mensenrechtenschendingen tegen medestanders in Britse gevangenissen. Ondanks dat het een vreedzame bijeenkomst betrof, openden Britse paratroepers met een gewelddadige reputatie het vuur op de menigte. Veertien mensen kwamen om en nog eens vijftien raakten gewond in wat het dodelijkste geweld door Britse troepen werd tijdens Noord-Ierlands onafhankelijkheidsstrijd.
Het incident, vereeuwigd in U2's protestlied "Sunday Bloody Sunday," escaleerde The Troubles dramatisch—het decennialange conflict tussen regeringstroepen en separatisten dat volgde.
Decennia van ontkenning en vertraagde gerechtigheid
Direct na de feiten concludeerde een Britse onderzoekscommissie dat Britse soldaten niet schuldig waren, claimend dat ze alleen reageerden op schutters en bommengooiers in de menigte. Nabestaanden verwierpen deze bevindingen als rechtvaardiging voor niet-geprovoceerd geweld.
Een nieuw onderzoek in 2010 gaf de families van slachtoffers eindelijk gelijk. Het Saville-onderzoek concludeerde dat geen van de overledenen bewapend was geweest en dat soldaten onterecht het vuur hadden geopend. Premier David Cameron bood excuses aan voor de "ongerechtvaardigde en niet te rechtvaardigen" moorden.
"We hebben 53 lange jaren moeten wachten op gerechtigheid, hopelijk gaan we daar nu een fractie van krijgen," zei Tony Doherty, wiens vader op Bloody Sunday werd gedood.
Anonieme verdachte en voortdurende spanningen
Soldaat F blijft anoniem tijdens de rechtszaak, met zijn identiteit beschermd achter schermen om identificatie en mogelijke represailles te voorkomen. Hoewel vrede heerst in Noord-Ierland sinds het Goede Vrijdagakkoord van 1998, blijven emoties over historisch geweld rauw.
De verdachte wordt ervan beschuldigd twee mannen—de 22-jarige Jim Wray en William McKinney van 26—kort na elkaar te hebben doodgeschoten. Beiden werden in de rug geraakt, waarbij Wray twee keer werd getroffen, de tweede kogel waarschijnlijk terwijl hij gewond op de grond lag. Het tweede onderzoekscomité concludeerde dat "het onwaarschijnlijk is dat er in paniek of angst is geschoten."
Deze rechtszaak vertegenwoordigt een significant moment in Noord-Ierlands voortdurende verzoeningsproces, slechts drie jaar nadat in 2022 de eerste Britse militair werd veroordeeld voor geweld ten tijde van The Troubles.