Historische erkenning leidt tot wereldwijde veroordeling
In een diplomatieke zet die schokgolven door de internationale gemeenschap stuurt, is Israël het eerste land geworden dat Somaliland formeel erkent als onafhankelijke en soevereine staat. De aankondiging, gedaan door de Israëlische premier Benjamin Netanyahu op 26 december 2025, heeft directe en krachtige afwijzingen uitgelokt van Somalië, Egypte, Saoedi-Arabië en verschillende internationale organisaties.
Somaliland, een afgescheiden regio die in 1991 onafhankelijkheid van Somalië uitriep, functioneert al meer dan drie decennia als een de facto onafhankelijke staat met een eigen regering, munteenheid en veiligheidstroepen. Ondanks relatieve stabiliteit en democratische vooruitgang in een onrustige regio, ontbrak internationale erkenning tot nu toe.
Regionale machten verenigen zich in verzet
De Somalische regering in Mogadishu veroordeelde onmiddellijk wat zij noemde een 'illegaal besluit en een opzettelijke aanval op de soevereiniteit van Somalië'. Somalië beschouwt Somaliland als een integraal onderdeel van zijn grondgebied en heeft erkenning van onafhankelijkheid altijd tegengewerkt.
De Egyptische minister van Buitenlandse Zaken, Sameh Shoukry, besprak de erkenning met collega's uit Somalië, Turkije en Djibouti en waarschuwde dat 'de erkenning van regio's die zich hebben afgescheiden de internationale vrede en veiligheid kunnen bedreigen'. De verklaring van het Egyptische ministerie weerspiegelt bredere zorgen over het scheppen van precedenten voor separatistische bewegingen in Afrika en het Midden-Oosten.
Saoedi-Arabië kwam met een bijzonder sterke verklaring waarin het zijn 'volledige steun voor de soevereiniteit, eenheid en territoriale integriteit van Somalië' bevestigde. Het Saoedische ministerie van Buitenlandse Zaken verwierp de Israëlische stap expliciet als 'een schending van het internationale recht' en waarschuwde tegen pogingen om parallelle entiteiten te creëren die de eenheid van Somalië ondermijnen.
Verbinding met de Abraham Akkoorden
Premier Netanyahu presenteerde de erkenning als handelen 'in de geest van de Abraham Akkoorden', verwijzend naar de normaliseringsovereenkomsten uit 2020 tussen Israël en verschillende Arabische staten, waaronder de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein en Marokko. Deze akkoorden, bemiddeld door voormalig Amerikaans president Donald Trump, markeerden een significante verschuiving in de Midden-Oosterse diplomatie.
De oorlog in Gaza die in oktober 2023 begon, had echter verdere uitbreiding van de Abraham Akkoorden tot stilstand gebracht. Netanyahus zet lijkt een nieuwe diplomatieke strategie te vertegenwoordigen om bondgenoten te winnen in de strategisch belangrijke Hoorn van Afrika-regio, met name voor potentiële operaties tegen de Houthi-rebellen in Jemen die de scheepvaart in de Rode Zee bedreigen.
Somalilands lange weg naar erkenning
Somaliland heeft een aparte geschiedenis als voormalig Brits protectoraat dat in 1960 onafhankelijkheid verkreeg voordat het zich vrijwillig verenigde met Italiaans Somaliland om de Somalische Republiek te vormen. Na de ineenstorting van de Somalische regering in 1991 en jaren van conflict riep Somaliland onafhankelijkheid uit, maar bleef onerkend door de Verenigde Naties en de meeste landen.
Desondanks heeft Somaliland functionerende democratische instellingen ontwikkeld, vreedzame verkiezingen gehouden en relatieve stabiliteit behouden. Het gebied heeft buitenlandse investeringen aangetrokken, met name in de haven van Berbera, waar aanzienlijke investeringen van de VAE zijn gedaan. Volgens de Council on Foreign Relations bedraagt het BBP van Somaliland ongeveer $7 miljard, grotendeels afkomstig van overmakingen, met vee als belangrijkste exportproduct.
Internationale reacties en implicaties
De Afrikaanse Unie herhaalde zorgen over het potentieel van de erkenning om regionale stabiliteit te bedreigen. De organisatie heeft traditioneel de territoriale integriteit van Somalië gesteund en is voorzichtig geweest met het erkennen van afgescheiden staten op het continent.
Voormalig president Donald Trump, wiens regering de oorspronkelijke Abraham Akkoorden bemiddelde, leek verrast toen hem naar de ontwikkeling werd gevraagd en antwoordde met 'Geen commentaar' voordat hij toevoegde: 'We bestuderen het. Ik bestudeer heel veel dingen, neem altijd geweldige besluiten en die blijken altijd correct te zijn.'
Somaliland-president Abdirahman Mohamed Abdullahi verwelkomde de erkenning en noemde het 'een stap vooruit naar vrede in de regio en de rest van de wereld'. Hij accepteerde Netanyahus uitnodiging voor een bezoek aan Israël en kondigde samenwerking aan op het gebied van landbouw, gezondheidszorg en economische ontwikkeling.
Strategische berekeningen in de Hoorn van Afrika
Analisten suggereren dat de Israëlische erkenning meerdere strategische doelen dient. De Hoorn van Afrika ligt op het kruispunt van vitale scheepvaartroutes in de Rode Zee en de Golf van Aden, gebieden waar Israël belangrijke veiligheidsbelangen heeft. Zoals gerapporteerd door ABC News, zoekt Israël mogelijk bondgenoten voor potentiële operaties tegen Houthi-rebellen in Jemen die internationale scheepvaart hebben aangevallen.
De zet vertegenwoordigt ook Israëls voortdurende inspanningen om diplomatieke betrekkingen in Afrika uit te breiden, na jaren van verbeterde banden met verschillende Afrikaanse landen. De sterke tegenreactie van Arabische staten suggereert echter dat deze erkenning Israëls bredere normaliseringsinspanningen in de regio eerder kan compliceren dan bevorderen.
Terwijl internationale reacties blijven binnenstromen, vertegenwoordigt de erkenning van Somaliland een van de belangrijkste diplomatieke ontwikkelingen van 2025, met potentiële implicaties voor regionale stabiliteit, internationaal recht en de toekomst van staatserkenning in de 21e eeuw.