Historische uitspraak in auteursrechtstrijd tegen OpenAI
Een Duitse rechtbank heeft een historische uitspraak gedaan die de manier waarop kunstmatige intelligentiebedrijven met auteursrechtelijk beschermd materiaal omgaan fundamenteel kan veranderen. Het Landgericht München I oordeelde dat OpenAI's ChatGPT de auteursrechten schendt door Duitse liedteksten te reproduceren zonder de juiste licentie of vergoeding aan rechthebbenden.
De zaak, aangespannen door de Duitse muziekrechtenorganisatie GEMA, richtte zich specifiek op negen populaire Duitse liedjes, waaronder Helene Fischers hit Atemlos durch die Nacht en werken van Herbert Grönemeyer en Reinhard Mey. De rechtbank bepaalde dat ChatGPT's vermogen om deze teksten te reproduceren in reactie op gebruikersvragen neerkomt op auteursrechtinbreuk.
Rechtbank wijst verdediging OpenAI af
OpenAI betoogde dat ChatGPT geen specifieke trainingsdata opslaat en dat uitvoer wordt gegenereerd in reactie op gebruikersprompts in plaats van opgeslagen content te bevatten. Rechter Elke Schwager toonde zich echter verbaasd over deze positie en stelde dat 'iedereen die externe content gebruikt ervoor moet betalen' en vond dat de reproductie van complexe liedteksten niet toevallig kon zijn.
De rechtbank verwierp OpenAI's claim dat het in aanmerking komt als een geprivilegieerde onderzoeksorganisatie en bepaalde dat het bedrijf verantwoordelijkheid draagt voor ChatGPT's uitvoer. 'In die antwoorden zijn de originele elementen van de songteksten steeds herkenbaar,' stelde de rechtbank, concluderend dat OpenAI de teksten 'onrechtmatig beschikbaar maakt.'
Eerste grote Europese AI-auteursrechtrechtspraak
GEMA-CEO Dr. Tobias Holzmüller noemde de uitspraak van 11 november 2025 'de eerste mijlpaal in de Europese AI-rechtspraak' en benadrukte dat 'het internet geen soort zelfbedieningsbuffet is, en creatieve prestaties van mensen niet zomaar gratis te gebruiken sjablonen zijn.'
De zaak vertegenwoordigt een belangrijke overwinning voor de muziekindustrie, die al jaren strijdt tegen wat zij 'grootschalige diefstal' door AI-bedrijven noemt. GEMA had OpenAI eerder al in september 2024 een licentie model aangeboden dat speciaal was ontwikkeld voor AI-tool providers, maar het bedrijf toonde volgens gerechtelijke documenten onwil om dit of enig ander licentie model te volgen.
Breedere implicaties voor AI-industrie
Deze uitspraak komt te midden van groeiende juridische uitdagingen voor AI-bedrijven met betrekking tot hun trainingsdata. In september 2025 bereikte AI-bedrijf Anthropic een schikking van $1,5 miljard met een groep auteurs over vergelijkbare auteursrechtenclaims.
De Duitse rechtbank gelastte OpenAI te stoppen met het opslaan en reproduceren van de beschermde teksten, schadevergoeding te betalen aan GEMA en informatie te verstrekken over gebruik en inkomsten. Hoewel het exacte schadebedrag niet werd bekendgemaakt, zet de uitspraak een precedent dat AI-ontwikkelaars kan dwingen tot strengere auteursrechtelijke compliance maatregelen.
OpenAI heeft verklaard het niet eens te zijn met het vonnis en verdere stappen te onderzoeken, waaronder mogelijke beroep. Het bedrijf houdt vol dat 'ChatGPT geen specifieke trainingsdata opslaat' en dat 'uitvoer wordt gegenereerd in reactie op gebruikersprompts.'
Deze zaak markeert een kritiek moment in het voortdurende debat over het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal door AI-bedrijven voor het trainen van hun modellen, en kan een juridisch precedent scheppen dat van invloed is op hoe rechtbanken wereldwijd soortgelijke auteursrechtgeschillen met kunstmatige intelligentie behandelen.