Russische vliegtuigen schenden NAVO-luchtruim boven Litouwen

Russische militaire vliegtuigen overschrijden Litouwse grens in provocerend incident

In een significante escalatie van spanningen in de Baltische regio hebben twee Russische militaire vliegtuigen op 23 oktober 2025 het Litouwse luchtruim geschonden. De toestellen vlogen ongeveer 700 meter NAVO-gebied binnen en bleven 18 seconden in het luchtruim voordat ze terugkeerden naar Russisch luchtruim. Het incident betrof een Russische Su-30 gevechtsvliegtuig en een Il-78 tankvliegtuig die trainingsoefeningen uitvoerden vanuit de exclave Kaliningrad.

Directe NAVO-reactie

De NAVO's Baltische Luchtpolitiemissie stuurde onmiddellijk Spaanse Eurofighter Typhoon-jets vanaf de luchtmachtbasis Šiauliai om de Russische vliegtuigen te onderscheppen. Het Spaanse detachement, onderdeel van de continue luchtverdedigingsdekking van de NAVO voor de Baltische staten, reageerde binnen enkele minuten op de luchtruimschending nabij de grensplaats Kybartai.

Litouwse president Gitanas Nausėda veroordeelde het incident scherp en verklaarde: 'Dit is een grove schending van het internationaal recht en de territoriale integriteit van Litouwen. Het bevestigt opnieuw het belang van het versterken van de Europese luchtverdedigingsbereidheid.' De president kondigde aan dat Litouwen vertegenwoordigers van de Russische ambassade zou ontbieden om te protesteren tegen wat hij 'roekeloos en gevaarlijk gedrag' noemde.

Rusland ontkent schending

Het Russische ministerie van Defensie erkende dat militaire vliegtuigen trainingsoefeningen boven Kaliningrad uitvoerden, maar ontkende elke grensoverschrijding. 'Alle vluchten werden uitgevoerd in strikte overeenstemming met internationale regels zonder de grenzen van andere staten te schenden,' verklaarde een woordvoerder van het ministerie.

De timing van het incident baarde veiligheidsanalisten zorgen, aangezien het plaatsvond op dezelfde dag dat de Verenigde Staten verregaande sancties aankondigden tegen Russische oliereuzen Rosneft en Lukoil. 'Dit lijkt een opzettelijke daad van uitdaging te zijn te midden van verhoogde spanningen tussen de VS en Rusland,' merkte veiligheidsanalist Maria Kovalenko van The Aviationist op.

Patroon van provocaties

Dit incident volgt op een reeks vergelijkbare luchtruimschendingen in recente maanden. In september 2025 schonden Russische MiG-31-jets het luchtruim van Estland gedurende 12 minuten, wat leidde tot een spoedoverleg van de NAVO. Polen heeft ook meerdere drone-incursies meegemaakt die aan Rusland worden toegeschreven, waarbij sommige werden neergeschoten door NAVO-vliegtuigen, waaronder Nederlandse F-35's.

De Baltische staten hebben groeiende bezorgdheid geuit over wat zij beschouwen als Rusland dat de reactiecapaciteiten van de NAVO test. 'We zijn getuige van een patroon van opzettelijke provocaties die zijn ontworpen om de reactietijden en politieke vastberadenheid van de NAVO te peilen,' zei Letse defensieminister Artis Pabriks in een recente verklaring aan Associated Press.

NAVO's oostelijke verdedigingspostuur

Als reactie op de toenemende incidenten lanceerde de NAVO vorige maand Operatie Eastern Sentry om de oostflank van de alliantie te versterken. De operatie richt zich op verbeterde drone-onderscheppingscapaciteiten en het stroomlijnen van de NAVO-aanwezigheid in Oost-Europa.

De Baltische Luchtpolitiemissie, opgericht in 2004 toen de Baltische staten tot de NAVO toetraden, biedt 24/7 luchtverdedigingsdekking voor Estland, Letland en Litouwen, die zelf geen gevechtsvliegtuigen hebben. De missie roteert elke vier maanden onder NAVO-leden, waarbij Spanje momenteel de inzet in Litouwen leidt naast Hongaarse troepen in Estland.

Terwijl de spanningen in de regio blijven sudderen, benadrukken NAVO-functionarissen dat luchtpolitie een puur defensieve missie blijft. 'We blijven waakzaam en staan klaar om te reageren op elke bedreiging van het NAVO-luchtruim,' vertelde een NAVO-woordvoerder verslaggevers na het incident.