Europese Commissie neemt drastische maatregelen voor staalsector
De Europese Commissie heeft een gedurfd voorstel gepresenteerd om 50% heffingen op staalimporten in te voeren en importquota te halveren in een drastische poging om de worstelende EU-staalsector te beschermen tegen wat functionarissen beschrijven als 'oneerlijke concurrentie' uit China. Het plan, aangekondigd op 7 oktober 2025, zou het huidige tarief van 25% verdubbelen en invoer zonder heffingen terugbrengen van ongeveer 36 miljoen ton naar iets meer dan 18 miljoen ton per jaar.
Industrie op rand van instorten
Eurocommissaris Wopke Hoekstra hield geen doekjes voor de mond bij het uitleggen van de urgentie van de situatie. 'Op dit moment zie je gewoon dat veel van de staalbedrijven op het punt staan om kapot te gaan,' verklaarde hij tijdens de aankondiging. De Europese staalsector is getroffen door meerdere uitdagingen, waaronder hoge energieprijzen, Amerikaanse importheffingen en afnemende vraag, wat volgens sectorleiders een perfecte storm creëert.
Het voorstel komt terwijl de Chinese staalproductie de Europese productie blijft overtreffen. Volgens Deutsche Welle produceerde China vorig jaar meer dan 1 miljard ton staal vergeleken met het EU-totaal van slechts 129,5 miljoen ton. Deze massale overproductie heeft geleid tot wat Europese functionarissen beschrijven als 'dumping'-praktijken, waarbij China overtollig staal exporteert tegen kunstmatig lage prijzen.
Strategisch belang en banenbescherming
De staalindustrie vertegenwoordigt meer dan alleen een economische sector voor Europa. Met ongeveer 300.000 directe werknemers en nog eens 2,3 miljoen indirecte banen op het spel, beschouwt de Commissie staal als strategisch van vitaal belang. 'De Europese staalindustrie stond op het punt van instorten,' vertelde industriecommissaris Stephane Sejourne aan verslaggevers, waarbij hij benadrukte dat deze maatregelen bedoeld zijn om de sector te beschermen voor investeringen, decarbonisatie en langetermijnconcurrentievermogen.
Ronald de Haan, commercieel directeur van Tata Steel Nederland, verwelkomde het voorstel enthousiast. 'Een fantastisch plan,' verklaarde hij. 'Ik denk dat het voorstel ons en de hele Europese staalindustrie in staat stelt om te kunnen blijven financieren en investeren in de verduurzaming.' Tata Steel lobbyt al maanden actief in Brussel voor hogere heffingen op buitenlands staal.
Implicaties voor wereldwijde handelsoorlog
De EU-zet vertegenwoordigt een significante escalatie in wereldwijde handelsspanningen, vooral na het besluit van voormalig president Donald Trump om eerder dit jaar 50% heffingen op staal en aluminium in te voeren. De Commissie lijkt haar aanpak af te stemmen op het Amerikaanse handelsbeleid, in de hoop dat Trump door gezamenlijke actie tegen Chinese overproductie zou kunnen reageren door Amerikaanse heffingen op Europees staal te verlagen.
Niet iedereen viert het voorstel echter. Mark Helder, voorzitter van Metaalunie, die metaalverwerkende bedrijven vertegenwoordigt, uitte zorgen over de neveneffecten. 'Het is het waard om te doen om die staalfabrikanten in Europa te behouden,' erkende hij, 'maar de keten die erachter zit moeten we ook behouden en daar moet ook aandacht voor zijn en blijven. Er moet dus niet alleen een zwarte piet worden doorgegeven aan de staalverwerkers. Zij moeten echt ook ondersteund worden.'
Consumentenimpact en economische risico's
Commissaris Hoekstra probeerde zorgen over prijsstijgingen voor consumenten te relativeren. 'Op een wasmachine gaat het om minder dan een euro, en bij een auto om een paar tientjes,' schatte hij. Economen waarschuwen echter dat protectionistische maatregelen bredere risico's met zich meebrengen.
Bert Colijn, econoom bij ING, waarschuwde dat 'met minder concurrentie bedrijven toch wat meer achterover kunnen leunen,' wat mogelijk prikkels voor efficiëntie en innovatie binnen de Europese staalindustrie zou verminderen.
Het voorstel staat nu voor een kritiek goedkeuringsproces dat steun vereist van zowel het Europees Parlement als de EU-lidstaten. De Commissie hoopt op snelle goedkeuring maar heeft een deadline gesteld van volgende zomer, wanneer de huidige importheffingen en quota aflopen. Terwijl wereldwijde handelsspanningen blijven escaleren, vertegenwoordigt dit voorstel Europa's sterkste reactie tot nu toe op wat het beschouwt als oneerlijke handelspraktijken die een fundamentele industrie bedreigen.