EU Carbon Border Aanpassingsmechanisme Gaat Definitief van Start in 2026

Het EU Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) is nu volledig operationeel en verplicht importeurs te betalen voor CO2-uitstoot in goederen zoals staal en cement. Dit klimaatbeleid wil 'koolstoflekkage' voorkomen maar riskeert handelsspanningen nu het VK en Australië vergelijkbare systemen voorbereiden. Recente vereenvoudigingen vrijwaren kleine importeurs terwijl milieudoelstellingen behouden blijven.
None

Wat is CBAM en Waarom is het Belangrijk?

Het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) van de Europese Unie is nu volledig operationeel, wat een belangrijke verschuiving betekent in de handhaving van het wereldwijde klimaatbeleid. Vanaf januari 2026 moeten importeurs die koolstofintensieve goederen in de EU invoeren, CBAM-certificaten kopen die overeenkomen met de broeikasgassen die tijdens de productie zijn uitgestoten. Dit baanbrekende systeem vervangt de overgangsfase die in oktober 2023 begon, waarbij importeurs alleen emissies meldden zonder financiële sancties.

Hoe het Systeem Werkt

Onder het definitieve regime moeten importeurs van cement, ijzer/staal, aluminium, kunstmest, elektriciteit en waterstof:

  1. Jaarlijks de ingebedde emissies in hun goederen declareren
  2. CBAM-certificaten kopen tegen de wekelijkse gemiddelde veilingprijs van het EU-emissiehandelssysteem (ETS)
  3. Certificaten inleveren om emissies te dekken

Als producenten kunnen aantonen dat ze al koolstofkosten in hun thuisland hebben betaald, worden deze bedragen in mindering gebracht. Het mechanisme is ontworpen om WTO-compatibel te zijn en tegelijkertijd "koolstoflekkage" te voorkomen – waarbij bedrijven productie verplaatsen naar regio's met zwakkere klimaatregels.

Internationale Reacties en Handelsimplicaties

Het beleid heeft internationaal debat aangewakkerd. Terwijl milieugroepen de stap toejuichen, hebben handelspartners zoals China, India en Rusland zorgen geuit over vermomd protectionisme. Het VK bereidt zijn eigen CBAM voor in 2027, terwijl Australië onlangs een soortgelijk systeem aanbeval dat zich richt op cementimport.

Volgens een IISD-rapport compenseert koolstoflekkage 13-25% van de emissiereducties die worden bereikt via koolstofbeprijzing. CBAM wil deze kloof dichten, maar riskeert vergeldingsmaatregelen uit te lokken. De WTO bemiddelt momenteel in gesprekken over eerlijke implementatie.

Vereenvoudiging voor Bedrijven

In februari 2025 stelde de EU een vereenvoudigingspakket voor met:

  • Een drempel van 50 ton voor kleine importeurs
  • Gestroomlijnde autorisatieprocessen
  • Versterkte anti-ontwijkingsmaatregelen

Dit zou 99% van de emissies dekken terwijl administratieve lasten voor 90% van de bedrijven worden verminderd. Niet-EU-producenten kunnen nu emissiegegevens registreren in het CBAM-register voor automatische rapportage.

Wat Volgt Er?

Tegen 2030 zal CBAM worden uitgebreid naar alle sectoren die onder de EU ETS vallen. Gratis toewijzingen voor EU-industrieën worden volledig afgebouwd tegen 2034. De Commissie ontwikkelt ondersteuningsmechanismen voor ontwikkelingslanden om de overgang te vergemakkelijken.

Als 's werelds eerste uitgebreide koolstofgrensheffing zet CBAM een precedent dat de wereldwijde productie zou kunnen hervormen en decarbonisatie kan versnellen – maar alleen als het eerlijk wordt geïmplementeerd over handelsblokken heen.