EU-landen nog steeds afhankelijk van Russische energie ondanks sancties

Europa's voortdurende energiedependentie van Rusland

De Europese Unie worstelt nog steeds met aanzienlijke energiedependentie van Rusland ondanks uitgebreide sancties en diversificatiepogingen sinds de invasie van Oekraïne in 2022. Volgens recente Eurostat-gegevens importeerde de EU in de eerste helft van 2025 Russisch vloeibaar aardgas (LNG) ter waarde van ongeveer €4,48 miljard, een stijging ten opzichte van €3,47 miljard in dezelfde periode vorig jaar.

Pijpleidingpolitiek en strategische kwetsbaarheden

De Druzhba-pijpleiding, een van 's werelds grootste pijpleidingnetwerken die zich over 4.000 kilometer uitstrekt van Rusland naar meerdere Europese landen, blijft een cruciaal onderdeel van de infrastructuur voor verschillende EU-lidstaten. Recente Oekraïense aanvallen op pompstations in augustus 2025 onderbraken de operaties tijdelijk, wat de kwetsbaarheid van deze aanvoerroute benadrukte.

Hongarije en Slowakije: De uitzonderingen

Hongarije en Slowakije blijven zwaar afhankelijk van Russische olie-importen, nadat ze vrijstellingen van het EU-embargo hebben gekregen. De Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Péter Szijjártó verdedigde deze afhankelijkheid recentelijk door te stellen: "Energievoorziening is geen politieke of ideologische kwestie, je hebt de pijpleiding en de olie erin nodig." Beide landen blijven terughoudend om over te schakelen op alternatieve routes zoals de Adriatische pijpleiding, ondanks Kroatische verzekeringen van voldoende capaciteit.

Franse LNG-importen stijgen sterk

Frankrijk, Spanje en België waren goed voor 85% van Europa's Russische LNG-importen in 2024, waarbij Frankrijk en Nederland hun Russische LNG-importen met 81% verhoogden vergeleken met 2023, volgens het Institute for Energy Economics and Financial Analysis.

EU-uitfaseringplan

De Europese Commissie heeft een uitgebreid plan voorgesteld om alle Russische gas- en olie-importen tegen 2028 uit te faseren. Het plan omvat het verbieden van nieuwe contracten vanaf 1 januari 2026, het beëindigen van kortlopende contracten tegen 17 juni 2026 en het verbieden van langlopende contracten vanaf 1 januari 2028. Deze maatregelen vereisen goedkeuring van het Europees Parlement en minstens 15 van de 27 EU-lidstaten die 65% van de bevolking van het blok vertegenwoordigen.

Vooruitgang en uitdagingen

Er is aanzienlijke vooruitgang geboekt bij het verminderen van de afhankelijkheid. Het aandeel petroleumolie-importen uit Rusland daalde van 29% in het eerste kwartaal van 2021 naar slechts 2% in het tweede kwartaal van 2025. Landen zoals Tsjechië beëindigden met succes Russische olie-importen sinds april 2025 via pijpleidinguitbreidingsprojecten.

De transitie staat echter voor complexe uitdagingen bij het balanceren van energiezekerheid, marktstabiliteit en politieke consensus terwijl wordt voortgegaan met het diversifiëren van bronnen en infrastructuur op het continent.