Gaza-onderhandelingen starten in Egypte: 'Nu of nooit'

Kritieke Gaza-vredesbesprekingen van start in Egypte

Hoogspanningsoverleg tussen Israël en Hamas is officieel begonnen in de Egyptische badplaats Sharm el-Sheikh, waarbij voormalig president Donald Trump verklaart dat dit een 'nu of nooit' kans vertegenwoordigt om het verwoestende tweejarige Gaza-conflict te beëindigen. De gesprekken richten zich op Trumps uitgebreide 20-punten vredesplan dat gericht is op de vrijlating van resterende gijzelaars en het bereiken van een blijvend staakt-het-vuren.

Trumps optimistische druk voor snelle oplossing

President Trump heeft sociale media gebruikt om vertrouwen in de onderhandelingen uit te spreken, waarbij hij stelde 'Ik heb gehoord dat de eerste fase deze week al afgerond kan worden' en alle partijen opriep om 'vaart te maken'. Zijn 20-punten voorstel eist dat Hamas alle resterende 48 gijzelaars binnen 72 uur na Israëlische acceptatie vrijlaat, in ruil voor de vrijlating door Israël van ongeveer 1.950 Palestijnse gevangenen - inclusief 250 met levenslange straffen en 1.700 Gazanen die sinds oktober 2023 zijn opgepakt.

Het plan, dat Trump ontwikkelde met Israëlisch premier Benjamin Netanyahu, eist ook een onmiddellijk einde aan Israëlische militaire operaties en geleidelijke terugtrekking van Israëlische troepen naar de grenzen van Gaza. 'We zijn dichter dan ooit bij de vrijlating van alle gijzelaars,' benadrukte Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, terwijl hij erkende dat er nog steeds aanzienlijke hindernissen zijn.

Belangrijke struikelblokken en uitdagingen

Ondanks de optimistische toon van Amerikaanse functionarissen, bedreigen verschillende kritieke kwesties de onderhandelingen te doen ontsporen. Hamas heeft zorgen geuit over de logistieke haalbaarheid van het vrijlaten van alle gijzelaars binnen drie dagen, vooral omdat wordt aangenomen dat slechts 20 van de 48 gijzelaars in leven zijn. 'Sommige overledenen zijn begraven in gebieden die momenteel worden bezet of aangevallen door Israëlische troepen,' legde een Hamas-woordvoerder uit.

De details van de gevangenenruil vormen ook complicaties. Israël houdt een lijst bij van 303 Palestijnse gevangenen die in aanmerking komen voor vrijlating onder de levenslange strafcategorie, maar Hamas zal naar verwachting de vrijlating eisen van prominente figuren zoals Marwan Barghouti, die vijf levenslange straffen uitzit voor terrorismeveroordelingen die Israël als niet-onderhandelbaar beschouwt.

Misschien wel het meest controversiële punt blijft de toekomstige rol en ontwapening van Hamas. Trumps plan eist volledige ontwapening van de militante groep en de vestiging van Gaza als een 'gederadicaliseerde terreurvrije zone' bestuurd door een tijdelijk technocratisch Palestijns comité onder internationaal toezicht. Hamas heeft zich echter historisch verzet tegen ontwapening en houdt vol dat Palestijnen controle over hun gebieden moeten behouden.

Militaire situatie bemoeilijkt onderhandelingen

Terwijl de onderhandelingen doorgaan, blijft de militaire situatie op de grond volatiel. Ondanks Trumps oproep aan Israël om aanvallen te staken om gijzelaarsvrijlatingen mogelijk te maken, gingen Israëlische aanvallen in het weekend door, resulterend in tientallen Palestijnse slachtoffers volgens ziekenhuisbronnen in Gaza. 'Tot gisteren was er niets te merken van een pauze in het offensief van het leger van Israël in Gaza,' meldde Nasrah Habiballah, correspondent voor Israël en Palestijnse Gebieden. 'Er worden nog steeds bombardementen gemeld en mensen mogen nog steeds niet terug naar Gaza-Stad.'

Het voortdurende geweld onderstreept het fragiele karakter van de onderhandelingen en de uitdagingen waarmee bemiddelaars worden geconfronteerd. Terwijl het conflict zijn tweede verjaardag nadert, tonen gegevens van het Gaza-ministerie van Volksgezondheid aan dat sinds oktober 2023 meer dan 67.000 Palestijnen zijn gedood, gemiddeld 92 doden per dag inclusief 27 kinderen dagelijks.

Internationale betrokkenheid en volgende stappen

De onderhandelingen in Sharm el-Sheikh vertegenwoordigen de meest geavanceerde poging tot nu toe om het Gaza-conflict op te lossen. Egypte, dat historisch een belangrijke bemiddelingsrol heeft gespeeld in Israëlisch-Palestijnse conflicten, organiseert de indirecte gesprekken tussen de delegaties. De Hamas-delegatie arriveerde eerst, geleid door verbannen Gaza-leider Khalil Al-Hayya, waarbij het Israëlische team met Mossad- en Shin Bet-functionarissen later wordt verwacht.

Internationale waarnemers volgen de ontwikkelingen op de voet, waarbij Iran bereidheid heeft uitgesproken om deel te nemen aan Trumps staakt-het-vuren-plan en regionale partners mogelijk garanties verlenen voor naleving. Het kader voorziet in progressieve Israëlische terugtrekking naarmate de veiligheidsomstandigheden verbeteren, met bepalingen om door te gaan met hulp en bestuur in terreurvrije gebieden, zelfs als Hamas bepaalde elementen van het voorstel afwijst.

Zoals Nasrah Habiballah opmerkte: 'Er waren dit weekend zowel bij de Palestijnen als Israëliërs hoopvolle reacties. In Gaza gingen mensen dansend de straat op, bij familieleden van de gijzelaars waren spandoeken die Trump bedankten. Dat men voor het eerst in maanden zo dicht bij een mogelijk akkoord is, zorgt voor optimisme, maar wel voorzichtig optimisme.'

Het succes van deze onderhandelingen zou een keerpunt kunnen markeren in een van de meest langdurige conflicten in de moderne geschiedenis van het Midden-Oosten, hoewel alle partijen erkennen dat er nog aanzienlijke obstakels zijn voordat een alomvattende overeenkomst kan worden bereikt.